برج آتش نشانی تبریز بنایی مهم، تاریخی و یکی از جاهای دیدنی تبریز به شمار میرود که برای چندمین بار، اولین بودن تبریز را به رخ میکشد! این برج اولین تاسیسات آتش نشانی در ایران است که در ابتدا روسیها به منظور دیدبانی در زمان قاجاریان ساختند و اکنون به عنوان اولین برج آتشنشانی کشور محسوب میشود.
اگر قصد سفر به تبریز و بازدید از جاهای دیدنی این شهر را دارید، در این مقاله از یول بیر با ما همراه باشید تا با جزئیات بیشتری درباره بنا و تاریخ برج آتشنشانی تبریز آشنا شویم.
معرفی برج آتش نشانی تبریز
برج آتش نشانی تبریز یکی از جاهای دیدنی این شهر به شمار میآید که تبریز کهن را تداعی میکند. این برج به عنوان اولین برج آتشنشانی در ایران، نماد آتشنشانی کشور شناخته میشود. برج آتشنشانی تبریز یکی از نمونههای نادر در جهان محسوب میشود که با بنایی آجری تاکنون پابرجا مانده و اکنون محلی برای بازدید مسافران و افرادی است که به تبریز سفر میکنند. این بنا در زبان آذری برج یانقین نامیده شده و به معنای آتش و آتشسوزی است.
برج آتشنشانی تبریز، در زمان نبود سیستم مخابراتی نقش شایستهای در اعلام سریع حوادث داشته و سبب الگوبرداری برخی کشورهای دیگر نظیر فرانسه شده است. همچنین طبق شواهد، انگلیسیها برج آتشنشانی خود را با الهام از این برج ساختهاند. نصب چراغ در بالای برج آتش نشانی تبریز علاوه بر اینکه در زمان حوادث به یافتن سریع برج کمک میکرد، به نوعی فانوس دریایی بدون دریا هم تبدیل شده بود و مسافران شبانه با دیدن آن از رسیدن به شهر و آبادی اطمینان یافته و به راه خود ادامه میدادند.
تاریخچه برج آتش نشانی تبریز
تبریز در زمان حکومت قاجاریان، برای سزار روسیه اهمیت بسزایی داشت و به همین علت، شورویها در سال 1221 برای حفظ اموال خود در این شهر اقدام به ساخت برج آتش نشانی کردند. در آن زمان مردانی از این برج بالا رفته و در ایوان به دیدهبانی سراسر شهر مشغول میشدند تا درصورت مشاهده دود آتش، زنگ بزرگ آویزان شده از سقف را به صدا درآورند. استفاده از این زنگ دو علت داشت؛ اول اینکه مانند صدای آژیر، اعلان خطری برای امدادرسانان بود و دوم، از زمان دیدن دود آتش تا پایین رفتن از پلهها و اطلاعرسانی، زمان زیادی هدر میرفت از همین رو استفاده از این زنگ منجر به راحتی کار برای امدادرسانان میشد.
با به صدا در آمدن زنگ برج یانقین، مسئولان مربوطه بشکههای خود را پر از آب موجود در انبار کرده و به سرعت با گاری به محل حادثه میرفتند و یا از آب انبار همسایگان برای مهار آتش استفاده میشد. همچنین در بالای برج آتش نشانی تبریز، چراغی نصب کرده بودند که از تمام شهر قابل مشاهده بود تا مردم هنگام آتشسوزی در دل تاریکی شب نیز برج را به وسیله آن پیدا کرده و کمک بخواهند. پمپهای برنزی و مسی دوطرفه، تمام تجهیزات آتشنشانان در زمان قاجار بود. امروزه وسایل اطفای حریق که آتشنشانان از آنها استفاده میکردند به یادگار مانده و در موزه آتشنشانی این شهر، به عنوان یکی از جاهای دیدنی تبریز، نگهداری میشود.
معماری برج آتش نشانی تبریز
برج آتش نشانی تبریز از اولین بناهای تاریخی ایران شناخته میشود. اگر سفر به تبریز و بازدید از جاهای دیدنی این شهر را تجربه کنید، هنگام گشتوگذار در مرکز شهر برج یانقین را خواهید دید. داخل این بنا دارای پلان دایرهای بوده و از بیرون شاهد سازهای سرخ رنگ آجری با شکل هشت ضلعی منتظم خواهید بود که روی بنای مکعبی دیگری جا خوش کرده است. راهپلههای مارپیچی داخل بنا شما را تا اتاقک نوک برج 23 متری هدایت خواهد کرد.
درست است که امروزه وجود ساختمانهای بلند، باعث شده عظمت برج آتشنشانی تبریز کمتر به چشم آید؛ اما این برج سالها بلندترین سازه آذربایجان شرقی قلمداد میشد. هشت پنجره از اتاقک بالای برج آتش نشانی تبریز، دور تا دور این بنای شگفت انگیز دیده میشوند که شرایط را برای دیدهبانی مناسب میکنند همچنین وجود شیروانی نوک برج این بنا را کامل میکند.
آدرس و نقشه برج آتش نشانی تبریز
برج آتش نشانی تبریز، تقریبا در وسط تبریز قدیم ساخته شد تا بر کل شهر تسلط لازم را داشته باشد و در صورت بروز حادثه در هر نقطه از شهر امدادرسانان به سرعت متوجه شده و اقدامات لازم را انجام دهند. امروزه با گسترش ارتباطات و افزایش ایستگاههای آتش نشانی، برج یانقین کارایی قدیم را ندارد اما بنای ارزشمند آن در مرکز تبریز بر جای مانده است.
آدرس برج آتشنشانی تبریز: تبریز، خیابان خاقانی، نرسیده به میدان دانشسرا (مشاهده برج آتش نشانی تبریز روی نقشه)
ساعات بازدید برج آتش نشانی تبریز
در تمام 24 ساعت شبانه روز و کل روزهای هفته می توانید برج آتشنشانی تبریز را از نزدیک مشاهده کنید. در روز جزئیات بیشتری از نمای زیبای برج به چشم میخورد اما شبها نورپردازی برج جلوه ویژهای داشته و محیط دلچسبی را به وجود میآورد.
هزینه بازدید برج آتشنشانی تبریز
بازدید از این بنای تاریخی رایگان است؛ البته باید توجه داشته باشید امکان بازدید از داخل برج آتش نشانی تبریز وجود ندارد. مشاهده این سازه با عظمت سرخ رنگ از نزدیک و تفکر درباره شیوه استفاده از این بنا در مواقع اضطراری همچون تماشای فیلمی از گذشته جذاب و شیرین خواهد بود.
عکسهای برج آتش نشانی تبریز
در ادامه تصاویری از این برج 23 متری را قرار خواهیم داد تا با زیباییهای این برج آشنا شده و از مشاهده تصاویر آن لذت ببرید.
جاهای دیدنی اطراف برج آتش نشانی تبریز
با وجود اینکه تبریز چندین بار کاملا در زیر خروارها خاک مدفون شده، همچنان پر از بناهایی است که نشان از تاریخ غنی و دیرینه این شهر دارد. اگر قصد سفر به این شهر و یا آشنایی با جاهای دیدنی آن را دارید میتوانید در قسمت دسته بندی شهر تبریز یول بیر، مکانهای دیدنی این شهر کهن را بیابید.
جاهای دیدنی تبریز تنوع بالایی دارند؛ بنابراین بهتر است بعد از بازدید برج آتش نشانی تبریز، به اطراف آن نیز سری بزنید. از سری جاذبههای تماشایی اطراف این بنا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
موزه آتش نشانی تبریز
با توجه به اینکه تاسیس نخستین تشکیلات آتشنشانیهای کشور به نام اطفائیه، قدمتی حدود 100 سال دارد و همچنین به گواه وجود اولین برج آتش نشانی کشور در شهر تبریز، نخستین موزه آتشنشانی کشور نیز در این شهر تاسیس شده و پمپهای برنزی و مسی دوطرفه زمان قاجار و دیگر لوازم مربوط به اطفای حریق در این مکان نگهداری میشود. این موزه در نزدیکی برج آتش نشانی تبریز واقع شده و خالی از لطف نخواهد بود هنگام بازدید از این برج، از موزه آتشنشانی هم دیدن فرمایید.
آدرس موزه آتشنشانی تبریز: تبریز، میدان ساعت، کوچه حیدرزاده (مشاهده موزه آتشنشانی تبریز روی نقشه)
مقبره الشعرا
مقبره الشعرا به عنوان یکی از نمادهای اصلی شهر تبریز شناخته میشود و محل یادبود بیش از 400 شاعر، ادیب، عارف و رجال نامی همچون اسدی طوسی، خاقانی، شروانی و شهریار است که در طول دورههای مختلف در گورستان سرخاب دفن شدهاند؛ البته در داخل مقبره تنها قبر شهریار زبان پارسی، محمد حسین بهجت تبریزی، به چشم میخورد. در کنار بازدید از معماری تماشایی این یادبود زیبا، میتوانید با شعرا و آثار آنها نیز بیشتر آشنا شوید.
آدرس مقبره الشعرا: تبریز، خیابان ثقه الاسلام (مشاهده مقبره الشعرا روی نقشه)
مسجد کبود
مسجد کبود یکی از برجستهترین نمونههای معماری اسلامی در آذربایجان شرقی و متعلق به قرن نهم هجری است که با وجود تخریبهای فراوان هنوز هم میتوان هنر دست معماران ایرانی را در این مسجد مشاهده کرد. این بنا از زمان پادشاهی قراقویونلوها پابرجاست و تنها اثر باقی مانده از این پادشاهی شناخته میشود. این مسجد یکی از چهار مسجد تزئین شده با کاشیکاریهای آبی در جهان به شمار میرود. از دیگر نامهای این مسجد میتوان به گوی مسجد، مسجد شاه جهان و عمارت مظفریه اشاره کرد.
آدرس مسجد کبود: تبریز، خیابان امام، مابین میدان ساعت و تقاطع منصور (مشاهده مسجد کبود روی نقشه)
شهر کهن زیر پای برج آتشنشانی تبریز
در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر به معرفی برج آتش نشانی تبریز یا همان برج یانقین پرداختیم. این برج یادگاری از دوران قاجار بوده و اولین برج آتشنشانی کشور شناخته میشود که در زمان قدیم برای دیدهبانی استفاده میشد تا در صورت بروز حوادث، امدادرسانی لازم انجام شود.
کشورهایی نظیر فرانسه و انگلیس نیز با الهام از این برج، برج آتشنشانی برای خود ساخته بودند. اگر شما هم از این بنای تاریخی دیدن کردهاید و یا قصد بازدید از برج آتش نشانی تبریز را دارید، نظرات ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارید.