بازار رضا یکی از بازارهای معروف مشهد است که در نزدیکی حرم امام رضا (ع) قرار دارد. کمتر زائر و گردشگری پیدا می‌شود که به مشهد سفر کند ولی به فکر خرید سوغاتی نباشد. در واقع، بازار رضا گزینه اول خرید سوغاتی در مشهد محسوب می‌شود که انواع سوغاتی‌ها مثل سجاده، مهر و تسبیح تا انگشترهای فیروزه و عقیق، نبات و انواع ادویه‌ها در این بازار قابل خرید هستند. این بازار با توجه به موقعیت منحصر‌به‌فردی که نسبت به بارگاه امام هشتم دارد جزو پرطرفدارترین بازارهای مشهد است که توجه زائران را به خود جلب می‌کند. در ادامه این مقاله از یول بیر با ما همراه باشید تا اطلاعات جامع و کاملی درباره بازار امام رضا، این بازار قدیمی با شهرت جهانی در اختیارتان قرار دهیم.
معرفی بازار رضا؛ معروف‌ترین بازار گردشگری
با توجه به حجم زیاد زائران و گردشگران شهر مشهد، تجارت در این شهر از گذشته رونق بسیار زیادی داشته است. از جمله مراکز تجاری این شهر، می‌توان به بازار رضا اشاره کرد که در نزدیکی بارگاه امام رضا (ع)، در ضلع شرقی خیابان امام رضا واقع شده و با ساختار سنتی و مغازه‌های متعدد به محل خرید و فروش زائران و مسافران تبدیل شده است. اصناف این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند که شامل نقره و جواهرات قیمتی، عطر و زعفران و خشکبار هستند. این بازار که در زمان محمدرضا شاه احداث شده با وجود گذشت بیش از 40 سال از انقلاب اسلامی بافت سنتی و قدیمی خود را حفظ کرده است.
بازار رضای مشهد در دو طبقه تاسیس شده است که طبقه دوم آن از زمان‌های قدیم در اختیار صنف طلا و جواهر بوده و در کنار آن کارگاه‌های کوچک صنایع دستی، فیروزه تراشی، انگشترسازی، گلدوزی و آتلیه‌های عکاسی به چشم می‌خورد. آتلیه‌های عکاسی این بازار همچنان به روش قدیمی، عکس را با پس‌زمینه‌ای از حرم امام رضا (ع) می‌گیرند تا خاطره‌ای نوستالژی را برایتان رقم بزنند.
امروزه غرفه‌هایی از بازار امام رضای مشهد که به میدان بیت‌المقدس نزدیک‌تر هستند، به‌خاطر حضور اقشار مرفه‌تر جامعه، دارای قیمت بالاتری هستند. همچنین از آنجایی که غرفه‌های سمت راست بازار بیشتر از غرفه‌های سمت چپ مورد توجه توریستان قرار می‌گیرند، از نظر قیمت مغازه‌های گران‌تری محسوب می‌شوند. بد نیست بدانید که مالکیت اصلی بازار رضا را آستان قدس رضوی در اختیار دارد و سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی فقط صاحب سرقفلی غرفه خود هستند.
تاریخچه بازار رضا
از آنجایی که تا پیش از بازگشایی بازار رضا، مرکز خرید مناسبی برای زائران و گردشگران در شهر مشهد وجود نداشت؛ در دوره پهلوی در سال 1355 شمسی به دستور محمد رضا شاه، کار ساخت بازار رضای مشهد کلید خورد. مهندس معروف آن زمان داریوش بوربور و تیم 50 نفره او، طراحی این بازار را برعهده داشتند و تحقیقات وسیعی برای بازسازی اطراف حرم شروع کردند.
در طرح اولیه قرار بر این بود تا سرمایش و گرمایش غرفه‌ها از طریق فن کوئل باشد. همچنین نصب پله برقی، سیستم اطفای حریق، آب‌نما، کافی شاپ و امکانات رفاهی نیز در دستور کار قرار داشت که هیچکدام عملی نشدند و هیچ فضایی برای استراحت مردم در نظر گرفته نشد. حتی قرار بود یک ردیف چوبی سرتاسری بالای سردر غرفه‌ها نصب کنند تا نامشان به صورت هماهنگ باشد که این موضوع نیز طبق برنامه پیش نرفت.
عبدالعظیم ولیان، استاندار وقت خراسان، با این بهانه که سقف بازار قدیمی در حال ریزش است، دستور تخریب آن را داد که باعث اعتراض کسبه شد. این تصمیم همزمان با مراحل پایانی کار احداث خیابان شیخ طوسی شد که آماده بهره‌برداری بود. استاندار با این استدلال که تا حالا در این محل خیابانی نبوده و لزومی به وجود آن نیست، دستور ساخت بازار رضای مشهد را داد که در امتداد خیابان شهید اندرزگوی کشیده شده بود. به این ترتیب، ساخت آن در زمینی به طول 960 متر و عرض 33 متر در سال 1354 هجری شمسی شروع شد و کار ساخت آن در عرض 11 ماه تکمیل شد.
معماری بازار رضا
معماری بازار رضا شاید در اولین نگاه ساده به نظر برسد، ولی با بازدید از این بازار تاریخی با یک سازه بی‌مانند روبه‌رو خواهید شد. این بازار با معماری ایرانی-اسلامی توسط داریوش بوربور و با الهام از بازارهای قدیمی ایرانی در 2 طبقه و به صورت سرپوشیده ساخته شده است. بازار رضای مشهد 2 درب اصلی دارد که ورودی اصلی آن در میدان بیت‌المقدس و ورودی دوم در میدان هفده شهریور قرار دارد. همچنین درب‌های فرعی هم برای عبور و مرور کسبه و ورود و خروج اجناس هم در طول بازار در نظر گرفته شده‌اند.
بازار امام رضا با ترکیب نمای آجری و رنگ آبی دراوج سادگی، معماری باشکوهی را به رخ می‌کشد. این بازار با حدود یک کیلومتر طول 6 بازار مجزا با 2092 مغازه در خود جای داده که در بازارهای یک و شش 156 مغازه و در بازارهای دو، سه، چهار و پنج 176 مغازه کوچکتر قرار گرفته است. در حدفاصل هر یک از این 6 بازار یک هشتضلعی طراحی شده که وجود نیمکت و آب‌خوری در هر قسمت محلی مناسب برای استراحت گردشگران و زائران فراهم کرده است. همچنین برای رفتن به طبقه دوم این بازار چندین پلکان در همین قسمت هشتضلعی قرار گرفته‌اند.
بازار امام رضا دارای 11 سرا و 17 چهارسوق است و کلیه این بازارها مجهز به در‌های چوبی، قفل و یراق، کرکره‌های فلزی و شیشه‌های ویژه هستند. در دو طرف بازار برای درب‌های اصلی سردرها و طاق‌های چشم نوازی که دارای معماری پلکانی و یکسانی هستند، درنظر گرفته شده‌اند. همچنین این بازار کف سرامیکی دارد و غرفه‌های آن بدون هیچ شیشه و دیواری ساخته شده‌اند که باعث شده هیچ فاصله‌ای میان مشتریان و مغازه‌داران نباشد.
بخش های بازار رضا
بازار رضا 72 هزار متر مربع زیربنا دارد که 43 هزار متر مربع آن به فضای داخلی و مابقی به فضای بیرونی اختصاص یافته است. این بازار دارای 2 طبقه است که برای رفتن به طبقه دوم بازار، به‌دلیل ردیف‌بودن مغازه‌ها، باید از طریق 12 راهروی فرعی که در هشت‌ضلعی‌های میانه بازارها قرار گرفته‌اند، استفاده کنید.
طبقه اول بازار رضا مشهد
طبقه اول بازار رضای مشهد شامل غرفه‌ها و مغازه‌های مختلفی است که انواع کالاها و محصولات مختلف ارائه می‌کنند. گردشگران و زائران می‌توانند در این بخش انواع سوغاتی مشهد مثل زعفران، خشکبار، ادویه، نبات، انگشترهای قیمتی، جواهرات، طلا، نقره، اسباب بازی و حتی خوراکی‌های خوشمزه‌ای تهیه کرده و خریدی فراموش نشدنی تجربه کنند.
قدم زدن در طبقه اول بازار رضا و تماشای معماری خیره کننده آن در کنار مغازه‌های رنگارنگ و متنوع، می‌تواند خاطرات شیرینی از سفر به مشهد را برای زائران و گردشگران رقم بزند. حال و هوای سنتی و قدیمی بازار حس خوبی را منتقل می‌کند؛ از این رو این بازار یکی از شلوغ‌ترین مراکز خرید مشهد به حساب می‌آید.
طبقه دوم بازار رضا مشهد
طبقه دوم بازار امام رضا مشهد موازی طبقه اول و در امتداد بازار است که از طریق 12 راهرو فرعی که در 6 هشتی‌ضلعی قرار دارند می‌توان به آن دسترسی یافت. در این طبقه علاوه بر غرفه‌های طلا و جواهر، کارگاه‌های کوچکی همچون صنایع دستی، فیروزه تراشی، انگشترسازی، گلدوزی هم فعالیت دارند که اجناس خود را با قیمت کمتری نسبت به مغازه‌های طبقه اول عرضه می‌کنند.
آدرس و نقشه بازار رضا
بازار رضا نزدیک حرم مطهر رضوی و حد فاصل میدان بیت المقدس یا فلکه آب و میدان 17 شهریور واقع شده است. موقعیت مکانی این بازار باعث شده دسترسی به آن بسیار راحت و سریع باشد؛ به این صورت که زائران با کمی پیاده روی از حرم می‌توانند خود را به ورودی فلکه آب که ورودی اصلی بازار محسوب می‌شود، برسانند. برای دسترسی به بازار امام رضا در مشهد می‌توانید از مترو یا تاکسی استفاده کنید که نزدیک‌ترین ایستگاه به آن ایستگاه بسیج است. همچنین زائران و گردشگران می‌توانند از طریق اتوبوس‌های BRT و خطوط اتوبوسرانی ناوگان حمل و نقل عمومی نیز به آسانی خود را به ضلع جنوبی حرم امام رضا (ع) یا همان باب الرضا رسانده و سپس از آنجا با کمی پیاده‌روی در حدود 300 متر به بازار بروند.
آدرس بازار رضا مشهد: مشهد، ضلع شرقی خیابان امام رضا، حدفاصل میدان بیت‌المقدس و 17 شهریور (مشاهده بازار رضا روی نقشه)
ساعات کار بازار رضا
زائران و گردشگران می‌توانند همه روزه به جز جمعه و ایام تعطیل به مناسبت شهادت‌ها و سوگواری‌های مذهبی از ساعت 9 صبح الی 23 از بازار رضای مشهد بازدید نمایند.
عکس‌های بازار رضا
در ادامه، تصاویری دیدنی از بازار رضا را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت تا شوق و اشتیاق گشت‌وگذار و سفر در مشهد را در وجودتان زنده کند. قطعا سفر به این شهر مقدس و بارگاه منورش و بازدید از جاهای دیدنی آن از سفرهایی است که هیچوقت تکراری نشده و همیشه تازگی دارد، از آن سفرهایی که در لحظه برگشت، نتوان ترک کرد و از خاک پاک این دیار خارج شد، برای همین است که این شهر همیشه مملو از زائران و گردشگران مشتاق است.
جاهای دیدنی اطراف بازار رضا
مشهد که پایتخت معنوی ایران نامیده می‌شود، سالانه پذیرای بیش از هزاران گردشگر و زائر از سراسر ایران و جهان است. وجود حرم امام رضا (ع) در کنار بازار رضا و بسیاری دیگر از جاهای دیدنی مشهد، این شهر را به یکی از توریستی‌ترین شهرهای ایران تبدیل کرده است.
حرم امام رضا (ع)؛ باشکوه‌ترین و معروف‌ترین جاذبه ایران
حرم امام رضا (ع) یا حرم رضوی که باشکوه‌ترین و مشهورترین جاذبه مذهبی ایران است، محبوبیت بسیار زیادی نزد زائران ایرانی و خارجی دارد. این مکان که از نظر وسعت، جزو بزرگترین مساجد جهان به حساب می‌آید، حال و هوای معنوی خاصی دارد که باعث شده دل عاشقان برای آن بتپد. حرم حضرت علی بن موسی الرضی (ع) فقط شامل بارگاه امام هشتم نیست و دارای چندین بنا و زیر مجموعه است که از جمله آنها می‌توان موزه‌های مختلفی همچون موزه مرکزی، موزه مردم شناسی و موزه فرش، کتابخانه‌ها و نمایشگاه‌های مختلف را نام برد. همچنین این حرم مقدس شامل چندین صحن مختلف است که هرکدام از این صحن‌ها جذابیت و ویژگی خاص خودشان را دارند که نام گذاری آنها بر اساس این ویژگی‌ها انجام شده است.
آدرس حرم امام رضا (ع): مشهد، بلوار امام رضا (مشاهده حرم امام رضا (ع) روی نقشه)
موزه مردم شناسی مشهد؛ حمام شاه مشهد
در نزدیکی بازار رضا و حرم امام رضا (ع) و در خروجی ضلع غربی صحن جامع رضوی و در انتهای خیابان شهید اندرزگو 13 موزه مردم شناسی مشهد به چشم می‌خورد. این موزه که در گذشته با عنوان حمام مهدی قلی بیک یا حمام شاه شناخته می‌شد، پس از انقلاب به حمام رضوی تغییر نام پیدا کرد. حمام مهدی قلی بیک یکی از بزرگترین حمام‌های ایرانی در شهر مشهد است که ساختار زیبا و چشم‌نواز آن از دوران صفوی تا به امروز پابرجا مانده است. این حمام به علت قرارگیری در کنار یکی از مساجد قدیمی مشهد که به «مسجد شاه» معروف بود تا مدت‌ها با نام حمام شاه شناخته می‌شد. حمام شاه مشهد یا موزه مردم شناسی که در کنار حرم امام رضا (ع) قرار دارد، در تمام روزهای هفته فعالیت دارد. ساعت بازدید از این حمام از ساعت 8 تا 12 و در روز پنج‌شنبه، از ساعت 8 تا 11:30 است.
آدرس موزه مردم شناسی مشهد: مشهد، خروجی ضلع غربی حرم امام رضا(ع) یا خیابان اندرزگو، اندرزگوی 13، انتهای بازار فرش فروشان (مشاهده موزه مردم شناسی مشهد روی نقشه)
بازار هفده شهریور مشهد
بازار هفده شهریور مشهد یکی از شلوغ‌ترین و ارزان قیمت‌ترین بازارهای مشهد است که در انتهای بازار رضا قرار دارد و برای مسافرینی که بعد از زیارت قصد خرید سوغاتی و صنایع دستی مشهد را دارند، جزو بهترین گزینه‌هاست. بازار17 شهریور فاصله نسبتا کمی با حرم امام رضا (ع) دارد، بنابراین می‌توانید با کمی پیاده‌روی در کوتاه‌ترین زمان ممکن به آن برسید. این بازار که به علت نزدیکی به حرم امام رضا (ع) و جاهای دیدنی مشهد معروف است، در حقیقت بورس پوشاک مشهد بوده و در میان گردشگران هم بسیار شناخته و محبوب است و از تعداد زیادی پاساژ و مرکز خرید تشکیل می‌شود که بیشتر به پوشاک بچه‌گانه، مردانه، زنانه و بورس لوازم آرایشی اختصاص دارد. با مراجعه به دسته بندی شهر مشهد یول بیر می‌توانید اطلاعات کامل و جامعی از این شهر زیبا به دست آورید تا بتوانید سفری به یادماندنی را تجربه کنید.
آدرس بازار هفده شهریور مشهد: مشهد، میدان هفده شهریور، بازار هفده شهریور (مشاهده بازار هفده شهریور مشهد)
بازدید از بازار رضا؛ هم زیارت و هم تجارت!
بازار رضا که در نزدیکی بارگاه امام رضا (ع) قرار دارد، در ضلع شرقی خیابان امام رضا واقع شده و با ساختار سنتی و مغازه‌های متعدد، به محل خرید و فروش زائران و مسافران تبدیل شده است. این بازار به علت فاصله نزدیکی که با حرم امام هشتم دارد توجه زائران را به خود جلب می‌کند. شما با بازدید از بخش‌های مختلف این بازار تاریخی، سفری خاطره‌انگیز به اعماق فرهنگ ایرانی و اسلامی خواهید داشت. در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر سعی کردیم به معرفی بازار رضای مشهد پرداخته و تمام اطلاعات مورد نیاز در مورد این بازار را در اختیار شما قرار دهیم. حال وقت آن است که شما از خاطرات شیرین و دل‌نشینتان برای ما بنویسید و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
