خانه ملک مشهد، بنایی تاریخی و بسیار دیدنی! یکی از لذت‌بخش‌ترین نوع سفرها و یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری بازدید از خانههای قدیمی است که امروزه گردشگران زیادی برای دیدن این بناهای تاریخی برنامه سفر تدارک می‌بینند. دیدن این خانه‌ها، تجربه‌ها، آدم‌ها و حوادثی که در دل خانههای قدیمی است، حس و حال خاصی را با خود به همراه دارد. هر کدام از دیوارها، درها، پنجره‌ها، اشیا، تزیینات، وسایل شخصی و مبلمان هر خانه‌ای نشانه‌هایی از فرهنگ، عقاید، آداب ورسوم انسان‌های آن دوره از تاریخ به حساب می‌آید که برای هر گردشگری می‌تواند یکی از تجربه‌های جالب تلقی شود. در ادامه با یول بیر همراه باشید تا با هم پا به خانه ملک مشهد بگذاریم. مکانی که در ابتدا فقط یک خانه‌ی معمولی بود اما تاریخ آن را به یکی از حاذبه‌های تاریخی شهر مشهد تبدیل کرده است.
معرفی خانه ملک مشهد
خانه ملک مشهد نمونه‌ای از خانههای زیبای برجا مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه به حساب می‌آید. این بنا در گذشته بسیار گسترده‌تر بود اما اکنون فقط بخش بیرونی آن برجای مانده که دو طبقه دارد. طبقه بالایی دارای سقف مشبک و منبت کاری شده چوبی و شومینه گچبری فوق‌العاده‌ای است. خانه ملک امروزه مرکز هنرهای سنتی، میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که مسئول حفظ و احیای محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، حمام خانه ملک را تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد معرفی کرده است. این عمارت در سال ۱۳۸۵ به عنوان خانه توریست برگزیده شد.
عمارت ملک واقع در میانه خیابان امام خمینی مشهد است که یکی از خیابان‌های اصلی در همسایگی حرم امام رضا (ع) به حساب می‌آید. عمارتی که از آن صحبت می‌کنیم حدود ۱۰ کیلومتر از حرم دورتر است. اگر حوصله داشته باشید می‌توانید این فاصله را پیاده طی کنید تا در مسیر رسیدن به عمارت ملک، از خیابان‌های معروف نزدیک حرم نیز بازدید کنید. این پیاده‌روی در حدود نیم‌ساعت طول می‌کشد. در این خیابان‌ها مغازه‌های زیادی پر از سوغاتی و با ویترین‌‌های خوش‌رنگ‌ولعاب وجود دارد. اگر هم حوصله پیاده‌روی ندارید، می‌توانید با تاکسی یا اتوبوس این مسیر را در عرض ۵ تا نهایتاً ۱۰ دقیقه طی کنید.
تاریخچه خانه ملک مشهد
اولین نگاه به عمارت ملک، شما را یاد معماری زیبای دوران قجر می‌اندازد. به راحتی میتوان حدس زد که این خانه در دوران قاجار بنا شده است. اگر بخواهیم به طور دقیق‌تر سخن بگوییم، ساخت عمارت خانه ملک مشهد به اواخر سلطنت خاندان قاجار در ایران باز می‌گردد. این خانه در سالهای ۱۲۸۰ شمسی ساخته شده است. خوشبختانه با وجود اینکه یک سده بیشتر از ساخت عمارت ملک می‌گذرد، این عمارت به لطف مرمت‌های پی‌درپی، ساختمانی پابرجا دارد. این شرایط عمارت ملک مشهد را به یکی از خانههای قدیمی و تماشایی در شمال شرق ایران تبدیل کرده است.
برای اینکه از تاریخچه عمارت ملک مشهد بیشتر بدانید، بهتر است که نگاهی به زندگی مالک این خانه بیندازیم. حاج حسین ملک، یکی از مالکان و توانگران یک سده پیش، در این خانه زندگی می‌کرد. حاج حسین ملک از مال‌و‌منال دنیا چیزی کم نداشت و موقوفه‌های بی‌شماری از این مرحوم در مشهد وجود دارد. یکی از معروف‌ترین آنها، عمارت ملک است. همچنین یکی از بلوارهای معروف مشهد با نام ملک‌آباد نام‌گذاری شده است. از دیگر موقوفه‌های مهم حسین آقا ملک میتوان به باغ بزرگ ملک‌آباد و باغ وکیل‌آباد اشاره کرد. این موقوفه‌ها از سالهای ۱۳۱۶ تا ۱۳۴۰ شمسی در قالب چندین فقره وقفنامه به آستان قدس رضوی واگذار شده است.
معماری خانه ملک مشهد
اگر یک سر به خیابان امام خمینی مشهد بزنید در میان خانههای مدرن سر به فلک کشیده خانه‌ای قدیمی با معماری قاجاری و دو طبقه نظرتان را به خود جلب خواهد کرد. این خانه همان خانه ملک مشهد است. این خانه در زمینی با زیربنای ۶۰۰ متر مربع و مساحت ۱۶۵۹ متر مربع ساخته شده است. معماری این عمارت تلفیقی از معماری سنتی اروپایی و ایرانی. نمای بیرونی عمارت ملک مشهد با آجر‌های ریز و درشت و در برخی قسمت‌ها با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین شده است. سقف طبقه اول این خانه مشبک و منبت‌کاری شده و شومینه گچبری شده فوق‌العاده‌ای دارد که همه آن نشان از معماری، تزئینات و ریزه‌کاری‌های هنر اصیل ایرانی دارد و طبقه بالایی مانند یک موزه، شامل ویترین‌هایی از اشیا، تابلوها و سازه‌هایی است که بخشی از آنها متعلق‌به خانه و بخش دیگر مربوط به هنر هنرمندان در کارگاه‌های هنرهای سنتی است که در این بنا مشغول آموزش و ساخت هستند.
در واقع بنای به جا‌مانده از این خانه فقط بخش کوچکی از خانه اصلی محسوب می‌شود و همان قسمت بیرونی عمارت است که در سال ۱۳۷۹ بازسازی شد و قسمت داخلی و اصلی خانه حاج حسین ملک به طور کامل تخریب شده است. از قسمت‌های جالب خانه ملک میتوان به تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی مشهد، که در محوطه حیاط و باغ توسط باستان‌شناسان کشف شد، اشاره کرد. این حمام با مساحتی حدود ۱۲۷ مترمربع در زیرزمین قرار دارد که با معماری خاص اسلامی تزیین شده است.
قسمت‌های مختلف خانه ملک مشهد
یکی دیگر از شاهکارهای بینظیری که از دوره قاجار به جا مانده است، خانه ملک مشهد است. این عمارت به عنوان یکی از آثار ملی کشور ایران ثبت گردیده است. همچنین این خانه تاریخی به عنوان یکی از جاهای دیدنی مشهد به شمار می‌رود که در ادامه به قسمت‌های مختلف آن اشاره می‌کنیم:
فضای بیرونی خانه ملک
هنگامی که وارد محوطه بیرونی خانه ملک مشهد می‌شوید پنجره‌های چوبی و آجرکاری‌ها با ظرافت توجه‌تان را به خود جلب می‌کنند. همچنین یک حوض بزرگ در میان چمن‌های زیبا در این محوطه دیده می‌شود که زیبایی دو چندان به محوطه بخشیده است. عمارت تاریخی ملک دو طبقه به صورت مجزا دارد. یک زیرزمین در حیاط این ملک وجود دارد که در آن حمام بینظیری ساخته شده است. کاشی‌کاری‌های فوق‌العاده‌ای که در این حمام به کار رفته است حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. مساحت این حمام حدود 127 متر است و معماری زیبایی آن از بخش‌هایی نظیر میان در، گرمخانه، نمازخانه، آتشدان، محل انبار چوب و مواد سوختنی و همچنین سرویس بهداشتی تشکیل شده است.
فضای داخلی خانه ملک
زمانی که وارد فضای داخلی عمارت تاریخی ملک می‌شوید اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب میکند سقف مشبکی است که به منبت‌کاری مزین شده است. یک شومینه با گچبری بسیار فوق‌العاده در محیط داخل قرار دارد که بازدیدکنندگان را محو خود میکند. اتاق‌های طبقه بالا به یک موزه شباهت دارند که کارهای دستی افراد به صورت ویترین روی دیوارها قرار گرفته است. خانه ملک مشهد در سال 1379 مرمت‌سازی شده و اکنون به عنوان مرکز هنرهای سنتی میراث فرهنگی فعالیت دارد.
آدرس و نقشه خانه ملک مشهد
خانه ملک مشهد، این خانه باستانی و گردشگرپذیر، در موقعیت مکانی خوبی قرار گرفته و دسترسی به سایر جاهای دیدنی و از همه مهم‌تر حرم امام رضا (ع) آسان است، چرا که با 20 دقیقه پیاده‌روی میتوان به این بارگاه منور رسید.
آدرس خانه ملک مشهد: مشهد، ضلع شرقی خیابان امام خمینی، مقابل ساختمان دارایی (مشاهده خانه ملک مشهد روی نقشه)
ساعات بازدید خانه ملک مشهد
برای بازدید از این خانه قدیمی و تاریخی، خانه‌ای که از تخریب‌های دوران در امان مانده و هنوز هم که هنوز است محکم و سرپا بوده و میزبان گردشگران بسیاری است. اگر قصد دارید مهمان خانه ملک مشهد شوید، ساعت بازدید از این خانه جذاب از 8 صبح تا 6 بعدازظهر بوده و روزهای تعطیل و ایام سوگواری تعطیل فعالیت ندارد.
هزینه بازدید خانه ملک مشهد
از آن‌جا که این خانه امروز به یک مرکز فرهنگی- هنری تبدیل‌شده است، برای بازدید از این بنای تاریخی و قدیمی نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌ای ندارید و کاملا رایگان است.
عکس‌های خانه ملک مشهد
حال با ما همراه باشید تا به تماشای چند عکس جذاب از این خانه تاریخی و باستانی که زیبایی این ینا را به تصویر کشیده است، بنشینیم.
جاهای دیدنی اطراف خانه ملک مشهد
شهر مشهد جزو شهرهایی است که جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد. از خانههای تاریخی گرفته تا پارک‌ها، ییلاقات سرسبز و بازارها و مراکز خرید مدرن و قدیمی که برای بازدید از هر یک از آنها روزها و هفته‌ها زمان نیاز داریم. اما حیف که زمان کوتاه است و برای یک سفر پربازده باید برنامه‌ریزی دقیقی کرد. اگر قصد دارید در سفر به مشهد از خانه ملک بازدید کنید، بهتر است بدانید که در نزدیکی عمارت ملک مکانهای دیدنی دیگری هم وجود دارد که بازدید از آنها را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
باغ ملی مشهد؛ جای دیدنی نزدیک به خانه ملک مشهد
اولین تفرجگاه عمومی در مشهد باغ ملی است که در اطراف خانه ملک مشهد قرار دارد. در واقع اولین پارکی که عموم مردم می‌توانستند از آن استفاده کنند و فقط مختص پادشاهان و نجیب‌زادگان نبود. این باغ بیشتر از آنکه جذابیت دیداری داشته باشد به خاطر قدمت و سابقه‌اش مورد توجه است. اگر می‌خواهید بیشتر درباره این باغ رویایی اطلاعات کسب کنید می‌توانید به مقاله باغ ملی مشهد مراجعه کنید.
آدرس باغ ملی مشهد: مشهد، خیابان امام خمینی، امام خمینی ۲۵، روبه‌روی خیابان جنت (مشاهده باغ ملی مشهد روی نقشه)
بازار بزرگ جنت؛ از بازارهای قدیمی مشهد
بازار جنت بیشتر از آنکه مکان بزرگی باشد نام و نشان بزرگی دارد. این بازار از بازارهای قدیمی مشهد است که بخشی از خیابان سنگ‌فرش شده را به خود اختصاص داده است. اگرچه امروزه مراکز خرید پیشرفته و شیک در مشهد بر شهرت این بازار سایه انداخته‌اند، اما همچنان مکانی دیدنی برای خرید و پیاده‌روی به شمار می‌رود. در این بازار بیشتر پوشاک به فروش می‌رسد.
آدرس بازار بزرگ جنت: مشهد، خیابان چمران، نرسیده به میدان سعدی، خیابان جنت (مشاهده بازار بزرگ جنت مشهد روی نقشه)
میدان ده دی؛ از جاهای نزدیک به خانه ملک مشهد
این میدان در نزدیکی خانه ملک مشهد، یک مکان دیدنی به شمار نمی‌رود. اما یکی از قدیمی‌ترین پاتوق‌های مشهدی‌ها برای پیداکردن غذاها، ساندویچ‌ها و خوراک‌های خوشمزه و با قیمت مناسب به حساب می‌آید. پیشنهاد می‌کنیم بعد از پایان بازدید سری به اغذیه‌فروشی‌های میدان ده دی بزنید.
آدرس میدان ده دی: مشهد، میدان ده دی (مشاهده میدان ده دی مشهد روی نقشه)
خانه ملک مشهد؛ جلوه‌گاه هنر و معماری در دیار رضوی
در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر در مورد سفر به خانه ملک مشهد صحبت کردیم. مکانی که در ابتدا فقط یک خانه‌ی معمولی بوده اما تاریخ آن را به یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر مشهد تبدیل کرده است. این خانه نمونه‌ای از خانههای زیبای برجا مانده از دوران اواخر عصر قاجاریه به حساب می‌آید. در سفر به مشهد و بازدید از جاهای دیدنی آن، تماشای خانه ملک مشهد را از دست ندهید!
