شهر تبریز دارای جاذبه‌های گردشگری و باستانی زیادی است ولی در این میان، مکان‌هایی به چشم می‌خورند که به دلیل فرهنگ و تاریخ پشت سرشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و مدرسه رشدیه تبریز یکی از آثار تاریخی مهم محسوب می‌شود. تاریخ 150 ساله تاسیس مدارس ایران از وقایع پرفراز و نشیبی متاثر بوده است. امیر کبیر نسحتین مدرسه ایرانی به سبک نوین را با نام دارالفنون، برای افراد خاصی از جامعه تاسیس کرد و در ادامه این روند، میرزاحسن رشدیه اولین مدرسه به سبک جدید را در شهر تبریز برای عموم ساخت. با ما در یول بیر همراه شوید تا با دانستن اطلاعاتی در مورد مدرسه رشدیه تبریز، بررسی معماری، آدرس و ساعات بازدید آن تجربه بهتری از تماشای این مکان داشته باشید.
معرفی مدرسه رشدیه تبریز
مدرسه رشدیه تبریز از مدارس تاریخی و جاذبه‌های گردشگری شهر تبریز است که به عنوان اولین مدرسه به سبک نوین در ایران نیز شناخته می‌شود. موسس این مدرسه، میرزا حسن تبریزی (حسن رشدیه)، به پدر فرهنگ نوین شهرت دارد که به عنوان بنیان‌گذار مدارس به سبک جدید در ایران، نخستین مدرسه نوین را در شهر تبریز و سال 1301 قمری، یعنی حدود 150 سال پیش، دایر کرده است. مدرسه رشدیه تبریز، ابتدا در محله ششگلان ساخته شده بود که به دلیل تحریک عوام در آن زمان کاملا تخریب و پس از سال‌ها مدرسه دیگری در محل جدید بنا گردید. لازم به ذکر است که مدرسه رشدیه در زمان قدیم، اولین قدم برای حذف شکنجه‌های دانش‌آموزان در سیستم آموزشی قدیم و تغییر به سیستم نوین در آن زمان بود. از آموزگاران مهم این مدرسه می‌توان به میرزا حسن واعظ اشاره کرد.
تاریخچه مدرسه رشدیه تبریز
در ابتدای دوره قاجار، تعلیم و تربیت منحصر به مکتب‌خانه‌ها بود که به روش سنتی علوم دینی را به کودکان و نوجوانان می‌آموختند و در واقع، مدرسه در ایران زیرمجموعه مسجد شناخته می‌شد. به مرور زمان محتوای آموزشی مدارس کمی تغییر یافت؛ اما باز هم خبری از علوم جدید نبود و روشن‌فکران زیادی درخواست تاسیس مدارس جدید به شیوه کشورهای غربی و نوین را داشتند. در زمان ناصرالدین‌شاه، مدارسی به وجود آمدند که تا حدودی با شیوه نوین اداره می‌شدند؛ ولی این مدارس متعلق به فرزندان اشراف و سرشناسان دولت بودند. این رویه تا زمانی که حسن رشدیه نخستین مدرسه نوین برای عموم مردم را تاسیس کرد، ادامه داشت. وی در سفرهای خود به کشورهای مختلف، متوجه نقش نظام آموزشی مدرن در پیشرفت اجتماعی شده بود و سعی کرد این شیوه را در ایران نیز عملی سازد. او نخستین مدرسه نوین را در محله ششگلان تبریز بنا نهاد؛ اما هر چه استقبال مردمی از این مدارس بالا می‌رفت، بر مخالفت‌ها نیز افزوده می‌شد تا حدی که به ساختمان مدرسه حمله شد و تخریب گشت.
پس از سال‌ها، میرزا حسن رشدیه مدرسه دیگری در محل جدید ساخت و با روش الفبای صوتی که امروزه نیز در آموزش خط فارسی استفاده می‌شود، نوآموزان را ظرف 60 ساعت خواندن و نوشتن آموخت. در دنیای اسلام نخستین خطه‌ای که تدریس با اصول صوتی در آن آغاز شد، آذربایجان است. زمانی‌که میرزا علی‌خان امین‌الدوله والی آذربایجان بود، مدرسه رشدیه دوباره با تحریک عوام تعطیل شد. با گذشت زمان، موج جدیدی از علم‌آموزی در شهر تبریز شکل گرفت که می‌توان این حرکت را ادامه راه و تلاش‌های رشدیه دانست.
معماری مدرسه رشدیه تبریز
ساختمان فعلی مدرسه رشدیه از جاهای دیدنی تبریز محسوب می‌شود و به دوره اوایل پهلوی اول تعلق دارد. مدرسه رشدیه تبریز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که علاوه بر ارزشمند بودن هویتش، به لحاظ معماری هم جذابیت خاصی دارد. این ساختمان دارای دو طبقه به طول 42 متر و عرض 30 متر است و حیاط بسیار بزرگی دارد که امروزه به منظور قدردانی و تقدیر از زحمت‌های حسن رشدیه، تندیس وی را در آن قرار داده‌اند. مدرسه رشدیه از مجهزترین مدارس ایران به شمار می‌رود و بخش‌های مختلف آن شامل کتابخانه، آزمایشگاه، کارگاه صنایع و کارهای دستی است. نمای ساختمان به آجرکاری‌های جذابی مزین بوده و پنجره‌های چوبی زیبایی دیده می‌شود که نه در ارتفاع، بلکه در عرض پیش رفته‌اند.
البته بدنه غربی مدرسه در طی سالیان فرسوده شده بود که بعدها مورد مرمت قرار گرفت؛ ولی درب‌های چوبی آن با کوبه‌های زیبایش همچنان حفظ و به چشم می‌خورند. آجر به آجر این ساختمان در و گوهر است که برابر با هزار طلای ناب از هر دوره‌ای از تاریخ ایران می‌باشد. از میان مدارسی که میرزا حسن رشدیه ایجاد کرد، هیچ‌کدام بر جا نمانده و تنها یادگاری او بنای ارزشمند مدرسه رشدیه تبریز است. روزگاری در این ساختمان غوغای کودکان بود و آموختن درس و مشق جریان داشت. میراث میرزا حسن رشدیه این‌جا پر و بال گرفت، راهی که او به سختی ادامه داد.
کاربری مدرسه رشدیه تبریز
در طول سال‌ها این بنای تاریخی دچار تخریب و فرسایش شده بود؛ اما توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی خریداری و تحت عملیات بازسازی قرار گرفت. امروزه کاربری مدرسه رشدیه اداری بوده و در اختیار سازمان میراث فرهنگی است.
آدرس و نقشه مدرسه رشدیه تبریز
مدرسه رشدیه یکی از جاذبه‌های دیدنی تبریز به شمار می‌رود که می‌توانید در سفر به تبریز از آن بازدید کنید و از لذت سفر در دل تاریخ و بازدید از این مدرسه پرآوازه بهره‌مند شوید. بنای اولیه این مدرسه در یکی از محله‌های قدیمی شهر تبریز به نام ششگلان قرار داشت که به علت تخریب آن در سال 1311 قمری، بنای جدیدی در کوی جبه خانه احداث شد و در سال 1329 قمری مدرسه به مکان کنونی خود انتقال یافت. شما می‌توانید برای دسترسی به این مکان از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی مانند مترو و اتوبوس‌های تندرو استفاده کنید و به ایستگاه میدان ساعت برسید. البته در نظر بگیرید که هنگام استفاده از وسایل نقلیه عمومی باید مسافتی را پیاده طی کنید و در صورت استفاده از خودروی شخصی نیز به شلوغی مرکز شهر و مشکل فضای پارک توجه داشته باشید. برای بازدید از مدرسه رشدیه تبریز آدرس زیر را دنبال کنید.
آدرس مدرسه رشدیه: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، جنب بنای مرکز اسناد شمالغرب کشور (مشاهده مدرسه رشدیه روی نقشه)
ساعات بازدید مدرسه رشدیه تبریز
در حال حاضر مدرسه رشدیه تبریز تبدیل به اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی شده است؛ از این رو شما تنها می‌توانید از محوطه بیرونی و حیاط مدرسه بازدید کنید و امکان بازدید از فضاهای داخلی متاسفانه وجود ندارد. برای رفتن به این مدرسه، روزهای غیر تعطیل و ساعات اداری بهترین زمان است.
هزینه بازدید مدرسه رشدیه تبریز
همان‌طور که گفته شد به دلیل اداری بودن ساختمان و محدودیت در بازدید از آن، نیازی به تهیه بلیط و پرداخت هزینه خاصی برای رفتن به این مدرسه تاریخی نیست و کاملا رایگان می‌توانید مهمان این بنای تاریخی باشید. همچنین برای آشنایی با سایر جاهای دیدنی تبریز و تفریحات هیجان‌انگیز آن، می‌توانید به دسته‌بندی شهر تبریز یول بیر مراجعه کرده و بر اساس سلیقه گردشگری خود، جاهای دیدنی را انتخاب و سفری جذاب و به یادماندنی داشته باشید.
عکس‌های مدرسه رشدیه تبریز
تماشای تصاویر جاذبه‌های تاریخی و جاهای دیدنی همواره حس و حال خوبی ایجاد می‌کند، در این بخش از مقاله تصاویری جذاب از مدرسه رشدیه تبریز را قرار خواهیم داد تا در تماشای زیبایی‌های آن شما را شریک کرده و این لذت را، هر چند از دور، با شما به اشتراک بگذاریم.
جاهای دیدنی اطراف مدرسه رشدیه تبریز
شهر تبریز پر از زیبایی‌ها و مکان‌های تاریخی و هنری است که با سفر به هر گوشه از آن چیزی چشم‌نواز به دیدگان هدیه می‌دهد. در اطراف مدرسه رشدیه، مکان‌های دیدنی بسیاری مانند خانه بهنام، موزه آذربایجان و مسجد کبود قرار گرفته‌اند که در این بخش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
خانه بهنام گنجه‌ای تبریز؛ خانه تاریخی تماشایی در نزدیکی مدرسه رشدیه تبریز
خانه بهنام، یکی از خانه‌های تاریخی تبریز است که با معماری جذاب خود، همواره از اماکن دلنشین و دیدنی این شهر محسوب می‌شود. این بنا با کاربری مسکونی در اواخر دوران زندیه و اوایل قاجار ساخته شده است و مالک آن بهنام گنجه‌ای، از خاندان گنجه‌ای، به شمار می‌رود. این خانه شامل دو ساختمان (ییلاقی و قشلاقی) و دو حیاط (اندرونی و بیرونی) است. اگر علاقه دارید تا بیشتر با این خانه جذاب آشنا شوید می‌توانید به مقاله خانه بهنام تبریز مراجعه کنید.
آدرس خانه بهنام: تبریز، میدان ساعت، محله مقصودیه (مشاهده خانه بهنام روی نقشه)
موزه آذربایجان؛ ارزشمندترین موزه تبریز
موزه آذربایجان از ارزشمندترین و بهترین موزه‌های تبریز و ایران است که در آن آثار هزارساله و دوره اسلامی نگهداری می‌شود. در این موزه می‌توان ابزارآلات شکاری، سنگ‌هایی که روی آن‌ها تصویر حیوانات نقاشی شده، مجموعه‌ای از سفال‌های تپه اسماعیل‌آباد و مجسمه الهه زن مربوط به دوره‌های مختلف را مشاهده کرد. موزه آذربایجان سه سالن هشتصد متری دارد که در یکی از آن‌ها سکه‌ها و مهرهای قدیمی ایران به نمایش گذاشته شده است. در حال حاضر از نادرترین آثار هنری ایران که مانند آن هنوز هم یافت نشده، یک اثر سنگی بسم الله است که در این موزه قرار دارد.
آدرس موزه آذربایجان: تبریز، خیابان امام خمینی، به طرف چهارراه شهید بهشتی، نرسیده به مسجد کبود (مشاهده موزه آذربایجان روی نقشه)
مسجد کبود تبریز؛ مسجدی کبود در نزدیکی مدرسه رشدیه تبریز
از جاهای دیدنی تبریز می‌توان به مسجد کبود اشاره کرد که به عنوان یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی در استان آذربایجان شرقی نیز شناخته می‌شود. در گذشته این مسجد بخشی از عمارت مظفریه بود که به فرمان پادشاه قراقویونلوها، سلطان جهانشاه در قرن نهم هجری قمری ساخته شد و تنها بنای تاریخی بر جای مانده از آن دوران است. قسمت‌هایی از مسجد کبود در اثر زلزله‌ای که 300 سال پیش رخ داد، دچار آسیب گشته و گنبدهای آن فرو ریخت که تنها سردر ورودی و پایه‌های مسجد باقی ماندند. بعدها این بنای تاریخی را رضا معماران بازسازی کرد و اکنون از جاهای دیدنی برای علاقه‌مندان به تاریخ کهن و معماری اسلامی به شمار می‌رود. مسجد کبود یکی از چهار مسجد تزئین شده با کاشی‌کاری‌های آبی در جهان است و با نام نگین فیروزه جهان اسلام یاد می‌شود.
آدرس مسجد کبود: تبریز، خیابان امام خمینی، نرسیده به میدان ساعت، جنب پارک خاقانی (مشاهده مسجد کبود روی نقشه)
مدرسه رشدیه تبریز؛ گوشه‌ای از تاریخ فرهنگ ایران
در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر سعی کردیم تا حد امکان، اطلاعات مختصر و مفیدی درباره مدرسه رشدیه تبریز از قبیل تاریخچه، معماری، آدرس و هزینه بازدید از آن ارائه کنیم. همچنین در آخر، چند جای دیدنی در اطراف مدرسه رشدیه را معرفی کردیم تا بعد از بازدید این مدرسه، از اماکن جذاب نام برده شده دیدن کرده و سفری خاطره‌انگیز را تجربه کنید. حال شما باید دوباره یادآور خاطرات سفر به تبریز و بازدید از مدرسه رشدیه تبریز باشید و خاطرات و نظرات زیبای خود را برای ما بنویسید.
