بازار قیصریه اصفهان؛ به تماشای تاریخ و فرهنگ و هنر اصفهان بایستید!

بازار قیصریه اصفهان از جذاب‌ترین جاهای دیدنی این شهر است که در آن می‌توانید ترکیبی از تاریخ، فرهنگ و هنر را مشاهده کنید. این بازار سرپوشیده که در دوران صفویه از بزرگ‌ترین مراکز خریدوفروش به حساب می‌آمد، امروزه نیز حجره‌هایی دارد که بیش از 400 سال تغییر کاربری نداده‌اند و هنوز همان شغل 400 سال پیش خود را ادامه می‌دهند. در این مقاله از یول بیر با ما همراه باشید تا سفری کوتاه به بازار قیصریه اصفهان داشته باشیم و بیشتر با این بازار تاریخی آشنا شویم.

معرفی بازار قیصریه اصفهان

شهر اصفهان که به دلیل داشتن جاذبه های تاریخی، طبیعی و زیبایی‌های بی شمار به نصف جهان معروف شده، مکان‌های گردشگری و دیدنی بسیاری دارد که بازار قیصریه اصفهان یکی از آن‌ها است.

این بازار که در دوران صفویه از جمله مجلل‌ترین مراکز خرید بوده، هنوز هم همان رونق قبلی خود را کم و بیش حفظ کرده است. بازار قیصریه اصفهان از سردر قیصریه شروع می‌شود و در ادامه به بازارهای دیگری همچون بازار چیت سازها و سپس بازار دارالشفا می‌رسد. سردر بازار قیصریه که در شمال میدان امام قرار گرفته و ورودی این بازار را تشکیل می‌دهد، بین سال های 1011 تا 1029 هجری قمری احداث شده و یکی از نفیس‌ترین و ارزشمندترین نقاشی‌های مربوط به دوره صفویه را به نمایش می‌گذارد.

این بازار سرپوشیده با چندین کیلومتر طول عمدتا به فعالیت فرش‌فروشان اختصاص دارد و در هر بخش آن کالای ویژه‌ای تولید شده و به فروش می‌رسد. بازار قیصریه در گذشته نه‌‌چندان دور دارای 3 طبقه بود و اکنون دارای 2 طبقه ‌است. طبقه سوم آن که نقارخانه را تشکیل می‌داد و در آن با صدای موسیقی، اوقات روز را اعلام می‌کردند، تخریب شد.

طبقه دوم بازار قیصریه اصفهان به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه اول آن مغازه‌های اصناف گوناگون در کنار یکدیگر مستقر بودند. از این بازار مجلل و بزرگ، بازارهای دیگری منشعب می‌شدند که برخی از آن‌ها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند.

تاریخچه بازار قیصریه اصفهان

بازار قیصریه اصفهان با قدمتی نزدیک به 500 سال، به دستور شاه عباس اول و به همت استاد علی اکبر معمار اصفهانی ساخته شده است. این بازار به نام‌های بازار شاهی یا بازار سلطانی نیز شناخته می‌شود، اما نام اصلی آن همان بازار قیصریه است.

به نقل جهانگردان بزرگی همچون ناصرخسرو و شاردن، نام بازار قیصریه برگرفته از قیصریه یا قیساریا در آسیای صغیر یا همان ترکیه امروزی بوده و دلیل این نام‌گذاری، شباهت بازار قیصریه اصفهان به قیصریه ترکیه بوده است. همچنین در مورد نام بازار توصیفی قدیمی‌تر در کتاب رساله محاسن اصفهان وجود دارد که به همین موضوع اشاره دارد.

در دوران صفویه در بازار قیصریه اصفهان پارچه‌ها و فرش‌های گران‌قیمت به‌‎فروش می‌رسید. حتی اجناس این بازار به کشورهای خارجی نیز صادر می‌شد. امروزه هم بازار شکوه و جلال قدیم خود را دارا است و ضمن فروش‌فرش و پارچه، وسایل سبک گران قیمت، عتیقه‌جات و صنایع دستی اصفهان نیز در آن به فروش می‌رسد.

نکته مهم در مورد این بازار که در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم، حجره‌هایی با قدمت 400 ساله هستند که یک کالای خاص را به ‌فروش رسانده و حتی گذر زمان نیز نتوانسته آن‌ها را از مسیر خود منحرف کند. بازار قیصریه در تاریخ 21 آبان 1317 با شماره ثبت 315 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و نه تنها جز آثار ملی بلکه جز آثار تاریخی جهانی نیز به ‌شمار می‌رود.

معماری بازار قیصریه اصفهان

سبک معماری بازار قیصریه اصفهان به دوران صفویه در سال 1029 هجری قمری باز می‌گردد و تلفیقی از معماری دوره‌های صفوی و سلجوقی است به‌طوری‌که در جای‌جای آن می‌توانید این سبک معماری را مشاهده کنید.

در بخش شرق و غرب آن به ‌ترتیب یک ضرابخانه و کاروان‌سرای باشکوه مشاهده می‌شود. البته ضرابخانه بازار قیصریه این روزها کارکرد گذشته را ندارد و حالا به تجارتخانه تبدیل شده است. از میدان نقش جهان یا میدان امام که وارد بازار شوید، اولین چیزی که به چشم می‌خورد، سردر این بازار با کاشی‌هایی به رنگ آجری، سرمه‌ای و گلبهی است که با طرح‌های اسلیمی به صورت مقرنس کار شده است.

کمی که به جلو پیش بروید دیوارهای سربه‌فلک کشیده بازار با رنگ و نگارهای قدیمی‌اش نظرتان را جلب خواهد کرد و از همه مهم‌تر سقف‌های گنبدی با نورگیرهای این بازار است که بالای سرتان قرار دارد و ضمن تهویه هوا نور محیط را نیز تامین می‌کنند. صبر کنید این همه جذابیت بازار قیصریه اصفهان نیست.

برای دیدن ادامه جذابیت‌های این بازار باید کمی پیش بروید تا به وسط بازار برسید، آنجا اوج شکوه بازار را مقابل چشمانتان خواهید دید. میدان مسقف با گنبدی بزرگ که با کاشی‌های رنگارنگ خود چشم‌نوازی می‌کند. این صحنه را هر چقدر هم تماشا کنید، از دیدنش سیر نخواهید شد. از وسط بازار که عبور کردید، ادامه بازار به سبک ابتدای آن است و تقریبا آنچه در شروع مسیر دیده‌اید برایتان یادآوری خواهد شد. به نوعی می‌توان گفت شمال و جنوب بازار و شرق و غرب آن به صورت قرینه طراحی شده‌اند.

سردر بازار قیصریه اصفهان

سردر بازار قیصریه اصفهان که در شمال میدان نقش جهان واقع شده است، یکی از نفیس‌ترین و ارزشمندترین نقاشی‌های مربوط به دوره صفویه را نشان می‌دهد. این سردر با شکلی قوس مانند با استفاده از کاشی‌کارى باشکوه و نقاشی‌های رنگارنگ آراسته شده است و ورودی بازار قیصریه محسوب می‌شود. این بنا از روی نمونه‌ بنای دیگری در شهر قیصریه ترکیه ساخته شده است و به همین دلیل این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند. سردر قیصریه در 15 دی ماه 1310 به شماره‌ی 103 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و به عنوان بخشی از میدان نقش جهان شهر اصفهان، در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

سردر بازار قیصریه که حکم تابلوی بازار را دارد، چنان زیبا و چشم‌‌نواز است که باید مدتی از دور فقط به تماشای آن بنشینید. اولین چیزهایی که جلب توجه می‌کنند، نقاشی‌هایی است که در دیواره آن قرار گرفته‌اند. این نقاشی‌ها که از جمله اثرهای ارزشمند دوران صفوی بوده و به قلم رضا عباسی بر دیوارها نقش بسته‌اند، هر کدام موضوعی خاص را شامل می‌شوند.

نقاشی دیوار روبه‌روی سردر بازار قیصریه اصفهان، جنگ شاه عباس صفوی با ازبکان را نشان می‌دهد که در اصل نشان‌دهنده سربلندی و صلابت ملی است. در دیوار سمت راست اروپاییان در حال رقص و آواز مشاهده می‌شوند که یادآور عیش و نوش و یا بهشت زمینی هستند. همچنین دیوار سمت چپ شکارگاهی را به تصویر کشیده است که جدا شدن از پلیدی و زشتی و رسیدن به پاکی را نشان می‌دهد. این دیوار با گذشت سال‌ها و نابودی قسمت‌هایی از آن، همچنان رنگ‌هایی زنده دارد و زیبایی خود را حفظ کرده است.

در بالاترین قسمت سردر بازار قیصریه اصفهان نقاشی بزرگی از دو جوان تیرانداز با لباس عصر صفویه، تنه‌ی شیر و دم اژدها دیده می‌شود که هر کدام در حال تیراندازی به سمتی هستند. این تصویر نه‌تنها نقاشی صورت فلکی اصفهان یا برج قوس است، بلکه نشانگر صحنه مبارزه‌ی تیراندازی همچون آرش کمانگیر با دم حیوان افسانه‌ای است. با گذشت زمان، در هنگام سلطنت قاجار و حکومت مسعود میرزای ظل‌السلطان بر اصفهان، در جبهه‌های سردر قیصریه تغییراتی صورت گرفت و یک حاشیه کاشی‌کاری در امتداد سه طرف سردر اضافه شد.

موضوع ناراحت کننده‌ای که درباره نقاشی‌های سردر بازار قیصریه اصفهان وجود دارد، این است که نقاشی‌ها در مجاورت هوا و تغییرات دمایی رنگ خود را از دست داده‌اند و اگر برای محافظت یا احیای آن‌ها اقدامی صورت نگیرد، سرنوشت آن‌ها به نابودی کشیده خواهد شد. اگرچه که این نقاشی‌ها رنگ‌ولعاب روزهای اول خود را ندارند، اما باز هم چیزی از زیبایی آن‌ها کم نشده و شکوه و عظمت خود را به تصویر می‌کشند.

بخش های مختلف بازار قیصریه اصفهان

بازار قیصریه که از جمله جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌رود که از بخش‌های مختلفی همچون چارسوی بازار، کاروانسرای شاهی و ضرابخانه تشکیل می‌شود، در ادامه مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

چارسوی بازار؛ زیباترین بخش بازار قیصریه

چارسوی بازار قیصریه اصفهان زیباترین بخش این بازار است که با طاق گنبدی و مقرنس‌های اسلیمی‌اش حقیقتا چشم‌نوازی می‌کند و ساعت‌ها ارزش نشستن و تماشا کردن دارد؛ به ویژه اینکه اطراف آن حجره‌های سنتی قرار دارند که حس‌وحالی نوستالژیک به شما هدیه می‌کند.

این چارسو از جنوب به بازار شاهی یا همان بازار قیصریه، از شمال به تیمچه ضرابخانه، از شرق به ضرابخانه سلطنتی و از غرب به کاروان‌سرای شاهی منتهی می‌شود. برای رسیدن به این بخش از بازار کافی است از سردر قیصریه وارد بازار شده و چند دقیقه‌ای در بازار قیصریه اصفهان قدم بزنید.

کاروانسرای شاهی؛ باشکوه‌ترین کاروان‌سرایی که دیده‌اید!

در بخش غربی بازار قیصریه اصفهان کاروانسرایی بزرگ و باشکوه قرار دارد که به آن کاروانسرای شاهی گفته می‌شود. در این کاروانسرای 2 طبقه 150 حجره برای اقامت و همچنین مدیریت راسته‌های بازار درنظر گرفته شده است. این کاروانسرا به نام سرای ملک التجار نیز شناخته می‌شود.

ضرابخانه‌؛ محل ضرب سکه صفویان

امروزه از ضرابخانه بازار قیصریه اصفهان که در دوران صفوی محلی برای ضرب سکه بود، فقط اسکلتی به جا مانده، اما این ضرابخانه رسالت خود را ادامه داده و به ساختمان یک بانک دولتی تبدیل شده است. این بنای قدیمی در بخش شرقی بازار واقع شده و برای تماشای بقایای آن باید به راسته چیت‌سازها بروید.

نقارخانه؛ از بخش‌های جذاب بازار قیصریه اصفهان!

نقارخانه در طبقه سوم سردر بازار قیصریه قرار داشت که همان‌طور که کمی قبل‌تر به آن اشاره کردیم، متاسفانه این روزها اثری از آن باقی نمانده است. در قدیم با نواختن نقاره این مکان برای اعلام زمان طلوع و غروب آفتاب، مناسبت‌های گوناگون و آیین‌های مختلف، آماده‌باش نظامی، انتقال اخبار مهم به مردم، تحویل سال یا ورود کالاهایی که مردم در انتظارش بوده‌اند استفاده می‌شد.

آدرس و نقشه بازار قیصریه اصفهان

بازار قیصریه در شمال میدان نقش جهان یا میدان امام قرار دارد که برای دسترسی به آن می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. با استفاده از ایستگاه‌های اتوبوس و متروی میدان امام حسین که در فاصله نسبتا مناسبی از میدان نقش جهان قرار دارند و با طی کردن مسافت باقی‌مانده از آن‌ها تا مقصد با تاکسی یا با کمی پیاده‌روی می‌توانید خود را به این بازار برسانید. اگر قصد دارید توسط خودروی شخصی راهی این مکان شوید، باید خود را به خیابان سپه یا خیابان حافظ برسانید و از پارکینگ‌هایی که اطراف میدان نقش جهان وجود دارد استفاده کنید.

آدرس بازار قیصریه اصفهان: اصفهان، ضلع شمالی میدان نقش جهان، بازار قیصریه اصفهان (مشاهده بازار قیصریه اصفهان روی نقشه)

ساعات بازدید بازار قیصریه اصفهان

ساعت بازدید از بازار قیصریه به زمان کار کسبه‌های داخل آن بستگی دارد. بطوریکه اغلب در نیمه اول سال، این بازار از ساعت 9 صبح الی 6 عصر و در نیمه دوم سال، از ساعت 9 صبح الی 5 عصر باز است.

هزینه بازدید بازار قیصریه

هزینه بازدید از بازار قیصریه اصفهان رایگان می‌باشد و نیازی به پرداخت هزینه هنگام ورود به بازار نیست.

عکس‌های بازار قیصریه اصفهان

در این قسمت از مقاله چند عکس زیبا از بازار قیصریه اصفهان را برایتان آورده‌ایم، عکس‌هایی که برای دقایقی کوتاه حال خوشی را به دلتان هدیه می‌کند، گویی که واقعا سفر به اصفهان داشته‌اید و در بازار قیصریه آن قدم زده‌اید. به تماشای این عکس‌ها بنشینید و از دیدن این همه زیبایی لذت ببرید.

جاهای دیدنی اطراف بازار قیصریه اصفهان

اگر به دیدن بازار قیصریه اصفهان می‌روید، بهتر است بدانید که در نزدیکی این بازار تاریخی مکان‌های جذاب گردشگری بسیاری وجود دارد که کم لطفی است اگر به آن‌ها سری نزنید. یکی از بارز‌ترین آن‌ها، میدان نقش جهان نام دارد، این میدان تاریخی بسیاری از جاذبه‌های گردشگری اصفهان از جمله کاخ و عمارت عالی قاپو، مسجد امام و مسجد شیخ لطف‌الله را در خود جای داده است. اگر به دنبال گنجینه مفید و ارزشمند از دیگر جاهای دیدنی شهر اصفهان هستید، دسته بندی شهر اصفهان یول بیر را از دست ندهید.

کاخ و عمارت عالی قاپو؛ نزدیک‌ترین جای دیدنی به بازار قیصریه اصفهان

در اطراف بازار قیصریه اصفهان، در ضلع غربی میدان نقش جهان و مقابل مسجد شیخ لطف‌الله، کاخ عالی قاپو به چشم می‌خورد که از زیباترین بناهای تاریخی به‌جامانده از دوران صفوی است. در گذشته از کاخ عالی قاپو با نام‌های «دولتخانه مبارکه نقش جهان» و «قصر دولتخانه» نیز یاد می‌کردند.

آدرس عمارت عالی قاپو اصفهان: اصفهان، میدان نقش جهان (مشاهده کاخ عالی قاپو روی نقشه)

مسجد امام؛ مسجد شاه اصفهان!

مسجد امام اصفهان که با نام‌های مسجد سلطانی، مسجد جامع عباسی و مسجد شاه نیز شناخته می‌شود، مهم‌ترین مسجد تاریخی اصفهان است که در دوران صفوی ساخته شده و از بناهای مهم ایرانی-اسلامی به شمار می‌رود. این مسجد در ضلع جنوبی میدان نقش جهان و در محدوده دولتخانه صفوی قرار دارد. اگر به بازار قیصریه اصفهان رفتید توصیه می‌کنیم که از این مسجد تاریخی هم دیدن فرمایید. اگر علاقه دارید تا درباره این جاذبه اطلاعات بیشتری کسب کنید می‌توانید به مقاله مسجد جامع اصفهان مراجعه کنید.

آدرس مسجد امام اصفهان: اصفهان، ضلع جنوبی میدان نقش جهان، محدوده دولتخانه صفوی (مشاهده مسجد امام روی نقشه)

مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان؛ مسجدی با معماری خاص!

مسجد شیخ لطف الله که در میدان نقش جهان قرار دارد و از جاهای نزدیک به بازار قیصریه اصفهان به شمار می‌رود، همانند مسجد امام در 15 دی سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است و با معماری، کاشی‌کاری و تزیینات فوق‌العاده‌اش، زیباترین و بهترین جلوه‌های هنر دوره صفویه را به نمایش می‌گذارد. این بنای باشکوه قرن‌هاست که روبه‌روی عمارت عالی قاپو و در ضلع شرقی میدان امام قرار گرفته و نگاه هر گردشگری را به خود جذب می‌کند.

آدرس مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان: اصفهان، ضلع شرقی میدان نقش جهان (مشاهده مسجد شیخ لطف‌الله روی نقشه)

بازار قیصریه اصفهان؛ تجربه‌ی خرید در نصف جهان

از جمله سوغات اصفهان صنایع دستی جالب و دیدنی آن را می‌توان نام برد که هر گردشگری در سفر خود به این شهر باید از آن‌ها دیدن کند و قطعا از بهترین جاهای این شهر برای خرید، همان بازار قیصریه اصفهان است. بازاری که بارها ارزش دیدن دارد و تجربه‌ی خرید در نصف جهان را برای شما رقم می‌زند. ما در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر سعی کردیم به معرفی و بررسی بازار قیصریه اصفهان و زیبایی‌های بی بدیل آن بپردازیم.

جذابیت جای‌جای بازار در کنار وجه تجاری آن باعث شده تا هر آدمی با هر سلیقه‌ای از حضور در این بازار کمال لذت را ببرد؛ بنابراین فرقی ندارد عاشق خرید هستید یا صرفا به بناهای تاریخی علاقه دارید. جذابیت این بنا به قدری زیاد است که کمتر کسی وجود دارد که دلش نخواهد برای یکبار هم که شده در این بازار تاریخی و زیبا قدم زده و زیبایی‌های بی‌نظیر آن را نظاره کند.