مسجد گوهرشاد، مسجدی در دل حرم امام رضا و مسجدی که با بهت و تحیر، ابهت و شکوه آن را تماشا خواهید کرد. وجود مساجد در شهرهای مذهبی نمایانگر هنر اسلامی آن شهر بوده و از گزینههای حتمی بازدید در سفر، مخصوصا سفر به مشهد است. مشهدی که هیچوقت از دیدن آن خسته و دلزده نخواهید شد. مسجد گوهرشاد، مسجدی بسیار زیبا و جذاب در خراسان، دیار رضوی ایران، مشهد مقدس است که در این مقاله از یول بیر قصد داریم شما را با صفر تا صد این سجده‌گاه به جا مانده از عصر تیموری آشنا کنیم.
معرفی مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد، در قسمت جنوبی حرم مطهر امام رضا (ع) قرار دارد و از آثار به جامانده از دوره تیموری است که همچنان استوار و پابرجا بوده و از جاهای دیدنی مشهد به شمار میرود. صحن گوهرشاد مساحتی حدود 800 مترمربع دارد و زیربنای آن تقریبا 9 هزار و 400 متر است. مسجدی بزرگ و زیبا که نمونه بارز هنر و معماری اسلامی بوده و نزدیک بودن آن به حرم باعث شده که این عبادتگاه تیموری بسیار معروف شود و زائران آرامگاه امام رضا (ع)، در زیارت حرم مطهر از این مسجد نیز دیدن می‌کنند.
تاریخچه مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد، بزرگ‌ترین مسجد حرم رضوی است که در سال ۷۹۴ شمسی در شهر نورانی مشهد به دستور گوهرشاد، دختر امیر غیاث الدین، همسر شاهرخ تیمور در بخش جنوبی حرم امام رضا (ع) ساخته شد. گوهرشاد از بانوان موثر عهد تیموری بود و نام زیبای این بانو، یعنی گوهرشاد توسط خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا در دوجا از بنای مسجد، یکی در بالای در ورودی ایوان دارالسیاده و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره نوشته شده و حال یادگار ارزشمند به جا مانده از دوره تیموری است. همچنین دستور ساخت مدرسه گوهرشاد نیز توسط این بانو صادر شده بود.
اتفاقات تاریخی بسیاری در این مسجد قدیمی رخ داده و همواره در کنار مردم خشم و ظلم تاریخ را تحمل کرده و حال یکی از بناهای به جا مانده و حفظ شده به شمار میرود. حمله ازبکان در عهد صفویه، تهاجم افغان‌ها و شورش ملک محمود سیستانی در عهد افشاریه و قاجاریه و مهم‌تر از همه ماجرای درگیری و کشتار مردم به دلیل اعتراض به تغییر پوشش در سال ۱۳۱۴ از وقایع مهم تاریخ است که در این مسجد اتفاق افتاده است.
معماری مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد که از شاهکارهای معماری و هنر اسلامی شمرده می‌شود، مسجدی چهار ایوانی است. چهار ایوان بزرگ و طاقی شکل در اطراف این مسجد قرار دارد که معروف‌ترین آن‌ها ایوان مقصوره نام دارد و ایوان اصلی این مسجد شناخته می‌شود. گنبد بزرگ مسجد گوهر شاد روی ایوان اصلی یعنی همان ایوان مقصوره قرار دارد. این گنبد دوپوششه بوده و زیر گنبدش، گنبد دیگری وجود دارد و جنس آن از آجر است.
همانند سایر بناهای تاریخی این عمارت اسلامی نیز در طول تاریخ دچار تخریب‌هایی شده بود که مرمت و بازسازی آن باعث شد تا این عمارت را از دست ندهیم و همچنان در کنار حرم رضوی بدرخشد. عمارت مسجد گوهرشاد بارها مرمت شده اما آخرین بازسازی آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفت. در این بازسازی آب‌نماو آبخوری‌هایی نیز در صحن گوهرشاد ساخته شد که این بنای تاریخی از چیزی که بود باشکوه‌‌تر و زیباتر کرد.
از ویژگی‌های معماری مسجد گوهرشاد به موارد پلان مربعی، دو درب بزرگ (درب ورودی و خروجی)، تزئینات گچبری، استفاده از رنگ‌های زرد و آبی که اصلی‌ترین رنگ‌های هنر اسلامی هستند، قرینه بودن ایوان‌ها، طاق‌های گنبدی شکل، وجود مناره‌های زیبا و غیره می‌توان اشاره کرد که همه این‌ها در کنار هم باعث شده‌اند عمارت باشکوهی پدید بیاید که از آن تحت عنوان شاهکار معماری اسلامی یاد می‌شود و هیچگاه چشم انسان از تماشای زیبایی و شکوه آن خسته نمی‌شود، توصیه می‌کنیم در سفر به مشهد بازدید از این شاهکار هنر و معماری را از دست ندهید.
قسمت‌های مختلف مسجد گوهرشاد
در این بخش از مقاله از قسمت های مختلف مسجد گوهرشاد صحبت خواهیم کرد.
ایوان مقصوره: بر روی این ایوان که ایوان اصلی این مسجد باشکوه شناخته می‌شود، گنبد و محراب مسجد که جنسی از سنگ مرمر دارد، قرار گرفته است.
منبر صاحب الزمان: منبر بلندی در جنوب ایوان مقصوره قرار دارد که به منبر صاحب‌الزمان مشهور است. این منبر زیبا از چوب گردو و گلابی ساخته شده که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد و ارتفاع آن از سطح زمین 50.7 متر است.
گنبد و مناره‌ها: گنبد مسجد گوهرشاد بر روی ایوان مستطیل شکلی به صورت چهارگوش ساخته شده است که ارتفاعی نزدیک به ۴۱ متر دارد. همچنین مناره‌های این مسجد نیز ارتفاع هرکدامشان ۴۳ متر بوده و کتیبه‌هایی روی آن‌ها قرار گرفته است.
شبستان ها: شبستان‌هایی که در مسجد گوهرشاد وجود دارند به صورت قرینه هستند.
آدرس و نقشه مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد در جنوب حرم رضوی قرار دارد. این مسجد از شمال به دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب به صحن قد محدود شده است. برای رسیدن به این مسجد، نگین مشهد، کافی است از صحن مسجد وارد شبستان شده و به سمت راست ضریح بپیچید تا پایین پای حرم قرار بگیرید. از پنجره های درون صحن گوهرشاد به راحتی می‌توانید ضریح طلایی را ببینید.
آدرس مسجد گوهرشاد: مشهد، زیرگذر حرم مطهر، بین آیت الله شیرازی و شهید نواب صفوی (مشاهده مسجد گوهرشاد روی نقشه)
ساعات بازدید مسجد گوهرشاد
برای بازدید از این مسجد هیچ محدودیت زمانی وجود نداشته و به طور 24 ساعته می‌توانید از این شاهکار اسلامی دیدن کنید.
هزینه بازدید مسجد گوهرشاد
بازدید از این مسجد هیچ هزینه‌ای ندارد و شما می‌توانید بدون پرداخت هزینه وارد این مسجد زیبا شده و زیارت کنید.
عکس‌های مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد مشهد به قدری زیبا و تماشایی است که حتی تماشای تصاویر آن نیز لذت‌بخش بوده و حس خوبی در شما ایجاد خواهد کرد. در ادامه چند تصویر زیبا و جذاب از این مسجد باشکوه را مشاهده خواهید کرد.
جاهای دیدنی اطراف مسجد گوهرشاد
می‌توانید بعد از بازدید از مسجد گوهرشاد مشهد به تماشای جاهای دیدنی اطراف این مسجد رفته و از تماشای زیبایی‌های آن‌ها لذت ببرید. در ادامه چند مورد از جاهای دیدنی اطراف مشهد را معرفی کرده‌ایم تا با بازدید از آن‌ها سفری به یادماندنی را برای خود رقم بزنید.
موزه نادری
از جاهای دیدنی نزدیک به مسجد گوهرشاد، موزه نادری نام دارد که مربوط به قدرت‌مندترین شخصیت تاریخ ایران، نادرشاه افشار است. این جای دیدنی در زمان‌‌های قدیم آرامگاه نادرشاه افشار بوده که حال به یکی از موزه‌های مشهد تبدیل شده و از گزینههای حتمی بازدید مسافران در سفر به مشهد است.
فاصله موزه نادری از مسجد: 3.8 کیلومتر (مشاهده موزه نادری روی نقشه)
باغ گیاهشناسی مشهد
مجموعه تفریحی و گردشگری باغ گیاه شناسی مشهد یکی از جاهای دیدنی شهر زیبای مشهد شمرده می‌شود که به حرم و مسجد گوهرشاد نزدیک بوده و می‌توانید از این مجموعه دیدن کنید. این مجموعه گردشگری از چندین کلکسیون مانند کلکسیون باغ صخره‌ای، کلکسیون گیاهان دارویی و معطر، کلکسیون نهالستان و گلخانه‌های تولیدی، جشنواره دائمی گل‌های داوودی، باغ رز، باغ میو‌ه‌های بومی ایران، سیستماتیک و آربراتوم، بانک بذر و ژنوم گیاهی، بخش آموزشی و نمایشی، بخش ایران و توران، بخش آسیای میانه و بخش سوزنی برگان تشکیل شده است.
فاصله باغ گیاهشناسی مشهد از مسجد: 5.3 کیلومتر (مشاهده باغ گیاهشناسی مشهد روی نقشه)
پارک کوهسنگی
از دیگر جاهای دیدنی اطراف مسجد گوهرشاد پارک کوهسنگی مشهد است که دومین پارک بزرگ شهر مشهد بوده و پس از پارک ملت معروف‌ترین پارک دیار رضوی به شمار میرود. پارک کوه سنگی مشهد پس از حرم امام رضا و آرامگاه فردوسی به عنوان سومین منطقه گردشگری محبوب و پر بازدید شناخته می‌شود.
فاصله پارک کوهسنگی از مسجد: 7.3 کیلومتر (مشاهده پارک کوهستانی مشهد روی نقشه)
هلیوم پارک مشهد
یکی از جدیدترین و جذاب‌ترین پارک‌هایی که در شهر مشهد وجود دارد و به مسجد گوهرشاد نیز نزدیک است، هلیوم پارک مشهد نام دارد که از جاهای دیدنی مشهد شمرده می‌شود. این پارک به عنوان اولین پارک پرشی در ایران شناخته شده که محیط بسیار امنی را برای کودکان و نوجوانان به وجود آورده است.
فاصله هلیوم پارک مشهد از مسجد: 15کیلومتر (مشاهده هلیوم پارک مشهد روی نقشه)
باغ ملک آباد
یکی از باغ‌های محبوب مشهد، باغ ملک آباد نام دارد که از جاهای دیدنی و تفریحی اطراف مسجد گوهرشاد به شمار میرود. این باغ زیبا دارای درختان میوه ، فضای گلخانه‌ای گل و گیاه ، قنات و تعدادی حلقه چاه است. بعد از زیارت و دیدن مسجد گوهرشاد و حرم مطهر امام رضا (ع) می‌توانید مهمان دامان سبز و پرطراوت باغ ملک آباد مشهد شده و نفسی تازه کنید.
فاصله باغ ملک آباد از مسجد: 13 کیلومتر (مشاهده باغ ملک آباد روی نقشه)
اگر قصد سفر به مشهد را دارید، حتما سری به دسته بندی شهر مشهد یول بیر بزنید تا با تمام جاهای دیدنی و جذاب مشهد آشنا شده و با یک برنامه دقیق سفر خود را لذت‌بخش‌تر کنید.
مسجد گوهرشاد؛ عمارت استوار در تاریخ از عصر تیموری
در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر قلم نویسندگی را به دست گرفتیم و برایتان هرچیزی که در بازدید از مسجد گوهرشاد باید بدانید را شرح دادیم. از تاریخچه آن گرفته تا معماری، هزینه و ساعت بازدید آن برایتان همه را گفتیم تا بتوانید سفری با برنامه و لذت‌بخش را تجربه کنید. از اینکه با ما همراه بودید خوشحالیم و بسیار مشتاقیم تا نظرات و خاطرات شما از مسجد باشکوه مشهد را بخوانیم!
