آرامگاه نادرشاه افشار؛ جاذبه‌ای تاریخی در دل باغ نادری

شهر مشهد، پایتخت مذهبی ایران، از مقاصد همیشگی مسافران و گردشگران ایرانی و حتی خارجی محسوب می‌شود. این شهر جاذبه‌های گردشگری معروف باارزشی دارد که آرامگاه نادرشاه افشار از تاریخی‌ترین و قدیمی‌ترین آن‌ها به‌حساب می‌آید. این بنا علاوه بر جذابیت تاریخی، دارای معماری باشکوه و فوق‌العاده‌ای است که تماشای آن از لذت‌های به‌یادماندنی در سفر شما به مشهد خواهد بود. ساخت این مقبره در میان باغ نادری، 6 سال زمان برد و در احداث آن نهایت دقت به کار برده شد تا در شأن و منزلت نادرشاه، ناپلئون ایرانی باشد. در این مقاله از یول بیر به معرفی این جاذبه تاریخی و پرشکوه می‌پردازیم، پس دقایقی را با ما همراه شوید تا اطلاعاتی که باید قبل بازدید از آرامگاه نادرشاه افشار بدانید را در اختیارتان قرار دهیم.

معرفی آرامگاه نادرشاه افشار

نادرشاه افشار، پادشاه به نام ایرانی که لقب‌های «ناپلئون ایرانی»، «آخرین جهان‌گشای شرق» و «اسکندر دوم» را در اروپا از آن خود کرد و با فتح دهلی و ترکستان و به‌دست‌آوردن استقلال دوباره ایران، شهرت زیادی نه‌تنها در کشور ایران بلکه در همه جهان پیدا کرد و به همین دلایل بود که عوامل اجرایی آرامگاه نادرشاه افشار سعی داشتند بهترین و عالی‌ترین آرامگاه را برای چنین فرد ارزشمندی احداث کنند. معماری این بنا از پرشکوه‌ترین معماری‌های ایرانی به شمار می‌رود و ویژگی‌ای محسوب می‌شود که در کنار موزه نادری، این آرامگاه را به بنایی معروف و محبوب تبدیل کرده است.

تاریخ بلند ایران همیشه حرف‌ها و سخن‌های فراوانی برای گفتن دارد که قسمت زیادی از آن را می‌توان از شگفتی‌هایی مانند آرامگاه نادر افشار شنید. نادرشاه، شخصی که بلندایی باشکوه از تاریخ کهن ایران را به نام خود ثبت کرد، تاریخی که هیچ‌گاه از حافظه و ذهن این کشور پاک نخواهد شد. لحظاتی که به تماشای شکوه و جلال این بنا مشغول می‌شوید، سفری زیبا به درون گذشته ایران و تاریخ جنگ‌ها و دستاوردهای بزرگ و عظیم نادرشاه را تجربه می‌کنید. طراحی و معماری هنرمندانه این آرامگاه نقش قابل‌توجهی در انتقال تاثیرگذار و کامل تاریخ این کشور کهن دارد. ستون‌هایی بلند و بااقتدار، تالارهایی تماشایی و چشمگیر و مجسمه‌های باعظمت تنها‌ گوشه‌ای از این معماری باشکوه را تشکیل می‌دهند.

تاریخچه آرامگاه نادرشاه افشار

تاریخچه‌های مربوط به آرامگاه نادرشاه افشار مطالبی هستند که پیچیدگی‌های خاص و جالبی دارد. اولین آرامگاه نادرشاه افشار به دستور خود او ساخته شد، او که برای اولین‌بار مشهد را به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب کرد در سال‌های 1143 تا 1145 قمری اولین مقبره خود را در این شهر احداث کرد. این مقبره در نزدیکی چهارباغ شاهی و روبه‌روی حرم مطهر امام رضا (ع) از خشت و گل ساخته شد و زمین‌های اطراف آن هم وقف این مقبره شد که باگذشت سال‌ها و پس از حکومت جانشینان نادرشاه بر مشهد، وارثان او زمین‌ها را فروختند و اولین مقبره او را به ویرانی کشاندند.

او در سال 1148 قمری به طور رسمی پادشاه ایران شد و پس از فتح هند و به‌دست‌آوردن غنایم بسیار، تصمیم گرفت که مقبره دیگری در مشهد برای خود بسازد. برای ساخت این مقبره دستور داد تا سنگ‌های مرمر سیاه از آذربایجان به خراسان بیاورند، بعضی از این سنگ‌ها به‌قدری بزرگ بودند که به‌اندازه 20 تا 60 خروار، سنگین بودند و جابه‌جایی این‌ سنگ‌ها هزینه گزافی به هزینه‌های ساخت آرامگاه نادرشاه افشار افزود.

وی در سال‌های آخر عمرش بنایی به‌عنوان آرامگاه خانوادگی ساخت که عمارت خورشید نام گرفت، اما نکته قابل‌توجه این است که جسد نادرشاه افشار در هیچ‌کدام از این سه مقبره به خاک سپرده نشد. جسد بدون سر نادرشاه افشار در سال 1160 در یکی از این مقبره‌ها دفن شد، ولی پس از چند سال آقا محمدخان قاجار، آن را به تهران منتقل کرد. نادرشاه برای چندین سال در مشهد مقبره‌ای نداشت که قوام‌السلطنه در اواخر دوره قاجار پس از سال‌ها در سال 1296 با کشمکش‌های فراوان بین نمایندگان شهرهای مختلف، در بین یکی از همین مقبره‌هایی که از بین رفت آرامگاهی جدید به‌عنوان آرامگاه نادرشاه افشار احداث کرد و استخوان‌های باقی‌مانده او را از تهران به مشهد منتقل کرد.

معماری آرامگاه نادرشاه افشار

در 16 اسفند 1333 سید علی موید ثابتی در مجلس سنا نبست به وضع بد آرامگاه نادرشاه افشار هشدار داد و پیشنهاد طرح انجمن آثار ملی را مطرح کرد. این انجمن در سال 1335 تصمیم به احداث آرامگاهی باشکوه و درخور شأن نادرشاه افشار در محل بنایی که قوام‌السلطنه احداث کرد، گرفت. احداث این مقبره از سال 1336 تا 1342 طول کشید و در نهایت آرامگاه این پادشاه با منزلت به کمک انجمن آثار ملی ایران ساخته شد و در فروردین 1342 با حضور محمدرضا پهلوی بازگشایی شد.

آرامگاه نادرشاه افشار در باغ نادری که 14400 مترمربع مساحت دارد، ساخته شده است. عظمت و شکوه معماری این بنا، بیانگر روشنی از اقتدار و بزرگی نادرشاه است که چشم‌های بازدیدکنندگان از تماشای این جلال و شگفتی هرگز سیر نخواهند شد. مساحت بنای اصلی 12 هزار مترمربع است و شامل تالاری به‌اندازه 5/15 در 4/8، فضای اصلی مقبره به‌اندازه 15 در 15 متر و فضای دو طرف آن به‌اندازه عرض 4 متر و ارتفاع 5/2 متر می‌شود. 16 ستون بلند و چشمگیر از جنس سنگ و ارتفاع 26 متر در فضای اطراف مقبره قرار دارند که نمایی باشکوه و قدرت فراوان به این مقبره می‌دهد. طرح کلی این بنا بر اساس دو شکل مربع و مثلث کشیده شد اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش آرامگاه نادرشاه افشار، سکویی با 12 پله است.

قسمت‌های مختلف آرامگاه نادرشاه افشار

تالاری مربعی شکل در بالای سکوی آرامگاه نادرشاه افشار قرار دارد که قسمت‌های جذاب و خاصی دارد و هرکدام به‌صورت هنرمندانه‌ای نمایانگر بخشی از زندگی بلند و پرحادثه نادرشاه افشار هستند. شکل اصلی تالار آرامگاه نادرشاه افشار به‌صورت خیمه و چادرهای عشایری ساخته شده و نمایانگر محل تولد و مرگ نادرشاه است که در چنین فضایی رخ داد، دو دیوار قرمزرنگ از جنس مرمر مراغه نیز در این قسمت قرار دارند که به طور هوشمندانه‌ای تداعی‌کننده جنگ و قتل این پادشاه ایرانی درون چادرش باشند.

یکی دیگر از قسمت‌هایی از معماری آرامگاه نادرشاه افشار که شما را به فکر فرو می‌برد، برجستگی‌های خاص و متفاوت روی دیوار این آرامگاه‌اند که نمایانگر جنگ‌های سخت و پرحادثه او هستند. از اولین چیزهایی که در بدو ورود به این بنای زیبا متوجه چشمانتان می‌شود، مجسمه برنزی نادرشاه و سربازان هستند که ابهت و قدرت زیادی از این ناپلئون ایرانی را نشان می‌دهد و نکته جالب مربوط به این مجسمه وزن 14 هزار کیلویی آن است که به خاص بودن و عظمت این جاذبه تاریخی می‌افزاید.

از دیگر قسمت‌هایی که در آرامگاه نادرشاه افشار محبوبیت فراوانی دارد و تاریخ را به خوبی برای بازدیدکنندگان به نمایش می‌گذارد وجود لوله توپ جنگی در کنار مجسمه برنزی است. این لوله قدیمی و تاریخی مربوط به سال 1591 میلادی می‌شود که از اشغالگران پرتغالی به غنیمت گرفته شد.

آرامگاه محمدتقی خان پسیان یکی دیگر از بخش‌های جذاب تاریخی آرامگاه نادرشاه افشار محسوب می‌شود. این آرامگاه کوچک معماری خاص و زیبایی دارد که شمایلی از محمدتقی خان روی آن حکاکی شده است. محمدتقی خان از نظامیان دوران قاجار بود که ذوقی ادبی داشت، او اولین خلبان ایرانی بود که 33 بار در آلمان هوانوردی کرد و در سال 1300 حکومت شبه خودمختار خراسان را تشکیل داد که توسط احمد قوام سرکوب شد. سنگ مزار محمدتقی خان در سال 1379 توسط طراحی یعقوب دانش‌دوست ساخته شد.

موزه نادری

وجود چنین موزه معروف و فوق‌العاده‌ای‌ در آرامگاه نادرشاه افشار، جذابیت خاصی به این بنا داده است. این موزه در قسمت اصلی بنای آرامگاه قرار دارد و در 2 تالار به معرفی هنرمندانه‌ای از آثار تاریخی می‌پردازد.

تالار شماره 1؛ اولین تالار آرامگاه نادرشاه افشار

این قسمت از موزه نادری در آرامگاه نادرشاه افشار، شامل معرفی آثار دوره افشاریه می‌شود و آثاری چون سلاح، لباس، پوشاک رزمی نظامیان دوره افشار، قاب‌های طراحی شده از نادرشاه افشار و صحنه‌های جنگ، وسایل سوارکاری و دو شمشیر چشمگیر متعلق به نادرشاه در آن قرار دارد. این دو شمشیر از زیبایی خاصی برخوردارند و کلمه «السلطان نادر» روی یکی از آن‌ها حک شده و روی دیگری که در سال 1148 در دشت مغان و روز تاج‌گذاری نادرشاه از طرف مردم ایران به او تقدیم شد این بیت شعر به‌صورت طلاکوب نوشته شد:

هست سلطان بر سلاطین جهان       ***       شاه شاهان نادر صاحب قرآن

تالار شماره 2؛ دومین تالار آرامگاه نادرشاه افشار

تالار شماره 2 موزه نادری در سال 1373 به آرامگاه نادرشاه افشار افزوده شد. در تالار دوم اشیایی مانند ظروف باستانی از دوره‌های مختلف صفویه تا دوره معاصر، انواع سکه‌های دوره‌های متفاوت و اشیای باستانی و مردم‌شناسی مشاهده می‌شود.

آدرس و نقشه آرامگاه نادرشاه افشار

در شهر توریستی و همیشه شلوغ مشهد راحت‌ترین راه برای رسیدن به آرامگاه نادرشاه افشار، استفاده از وسایل نقلیه عمومی است و با توجه به قرار داشتن این منطقه در محدوده ترافیکی باید خودرو شخصی خود را در پارکینگ اطراف این آرامگاه پارک کرده و بعد پیاده یا با وسیله نقلیه عمومی خود را به این جاذبه دیدنی مشهد برسانید.

اگر قصد دارید با اتوبوس به این آرامگاه بروید، باید از اتوبوس‌های خط 6 (پایانه فردوسی)، خط درون‌شهری 50 (پایانه حرم)، خط 51 (پایانه میامی)، خط 57 (گلشهر) و غیره استفاده کنید، پس از رسیدن به چهارراه شهدا بعد از 200 متر پیاده‌روی به آرامگاه نادرشاه افشار برسید؛ و اگر قصد دارید با مترو به آرامگاه نادرشاه افشار بروید باید از خط 2 مترو استفاده کنید، سپس در ایستگاه شهدا پیاده شوید و بعد از 650 متر پیاده‌روی، به این مکان تاریخی و دیدنی برسید.

آدرس آرامگاه نادرشاه افشار: خراسان رضوی، مشهد، خیابان شیرازی، چهارراه شهدا، آرامگاه نادرشاه افشار (مشاهده آرامگاه نادرشاه افشار روی نقشه)

ساعات بازدید از آرامگاه نادرشاه افشار

برای مشاهده شکوه و زیبایی چشمگیر آرامگاه نادرشاه افشار می‌توانید در همه روزها به جز روزهای شهادت و تاسوعا و عاشورا به این مکان دیدنی در مشهد بروید و در ساعات 9 صبح تا 17 بعدازظهر از مکان بازدید داشته باشید و از تماشای تاریخ کهن و سربلند ایران در این جاذبه دیدنی مشهد نهایت لذت را ببرید.

هزینه بازدید از آرامگاه نادرشاه افشار

نکته قابل‌توجه برای هزینه بازدید از آرامگاه نادرشاه افشار تفاوت قیمت برای بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی است، این هزینه برای بازدیدکنندگان ایرانی 5 هزار تومان و بازدیدکنندگان خارجی 50 هزار تومان است. کودکان کمتر از 6 سال، افراد دارای کارت منزلت و تورلیدرها می‌توانند بدون پرداخت هزینه بازدید، از این جاذبه تماشایی دیدن کنند. یکی دیگر از نکات مهم و قابل‌توجه این آرامگاه، رایگان بودن بلیت آن در 28 اردیبهشت، روز جهانی موزه است.

عکس‌های آرامگاه نادرشاه افشار

حال با ما همراه باشید تا چند عکس زیبا و دلنواز از این آرامگاه مقدس و منور تماشا کنید و نهایت لذت را از دیدن چنین جاذبه دیدنی و معنوی ببرید. همچنین برای دیدن دیگر زیبایی‌های این شهر رضوی و خواندن مقاله‌های بیشتر می‌توانید به دسته بندی شهر مشهد یول بیر سر بزنید.

جاهای دیدنی اطراف آرامگاه نادرشاه افشار

جاذبه‌های دیدنی و چشمگیر فراوان در خراسان، این شهر توریستی کشور، وجود دارد و در سفر به مشهد، بازدید از این جاذبه‌ها از لذت‌بخش‌ترین کارها محسوب می‌شوند. در مطالب زیر به معرفی چند مکان دیدنی و عالی می‌پردازیم.

موزه مردم شناسی مشهد معروف به حمام شاه

موزه مردم شناسی مشهد از جذاب‌ترین دیدنی‌های تاریخ این شهر به حساب می‌آید که در نزدیکی آرامگاه نادر افشار نیز قرار دارد. این موزه در حمام بسیار قدیمی مهدی قلی بیگ مربوط به دوران صفویه قرار دارد که این حمام به علت قرار داشتن در نزدیکی «مسجد شاه» به حمام شاه معروف شد.

این حمام با معماری فوق‌العاده و چشمگیر در سال 1300 به دستور مهدی قلی بیگ ساخته و وقف مردم مشهد شد. این حمام تاریخی در 5 اردیبهشت سال 1356 با شماره 1374 به عنوان آثار ملی به ثبت رسید. این بنا بعد از سال‌ها بی توجهی و متروکه بودن، در سال 1378 توسط سازمان میراث فرهنگی و آستان قدس بازسازی شد و پس از مرمت، در سال 1385 به عنوان موزه مردم شناسی مشهد تغییرکابری پیدا کرد و به جاذبه‌ای دیدنی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ بومی مشهد تبدیل شد. اگر علاقه‌مند به آشنایی با دیگر جاذبه‌ها و مکان‌های تفریحی و گردشگری شهر مقدس و معنوی مشهد هستید می‌توانید مقاله جاهای دیدنی مشهد را مطالعه کنید.

آدرس موزه مردم شناسی مشهد: مشهد، انتهای خیابان اندرزگو، اندرزگوی 13، انتهای بازار بزرگ (بازار فرش فروش‌ها). (مشاهده موزه مردم شناسی مشهد روی نقشه)

خانه تاریخی داروغه

خانه تاریخی داروغه، یکی از جاهای دیدنی مشهد که زیبایی‌های شگفت و فوق‌العاده‌ای در دل خود نهاده است. این خانه تاریخی مربوط به دوران قاجار می‌شود که معماری و طراحی چشم‌گیری دارد، و در زمینی با مساحت 610 متر مربع در اطراف حرم قرار دارد. در معماری این بنای تاریخی و کهن، نشانه‌هایی از معماری روسی دیده می‌شود و این موضوع از ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد در این جاذبه دیدنی به شمار می‌رود. این بنای ارزشمند و تاریخی در مهرماه سال 1381 با شماره 6357 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله خانه تاریخی داروغه مراجعه کنید.

آدرس خانه تاریخی داروغه مشهد: مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه (مشاهده خانه تاریخی داروغه روی نقشه)

آرامگاه نادرشاه افشار؛ تصویری از ناپلئون ایران

هر بنای تاریخی در ایران، شناسنامه‌ای با ارزش و قابل اهمیت دارد، آرامگاه نادرشاه افشار از بناهایی به شمار می‌رود که خود، شناسنامه‌ای ‌از ایران و تاریخ بلندش محسوب می‌شود. نادرشاه افشار، شخصی که کارهای ارزشمند و نجات‌دهنده‌اش برای ایران، هیچ‌گاه قابل شمارش نخواهد بود و این بنا تنها روایتی کوچک از عظمت و اقتدار این فرد را به تصویر می‌کشد. این آرامگاه با معماری منحصر به فرد، وجود مجسمه برنزی از نادرشاه و لوله توپ جنگی غنیمت گرفته شده از اشغالگران پرتغالی، به تعریف و توضیح درست و زیبایی از آن دوره می‌پردازد. در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر در تلاش بودیم تا تاریخچه آرامگاه نادرشاه افشار را طوری بیان کنیم که شان و منزلت این پادشاه ایرانی به خوبی منتقل شود، بعد از خواندن این مطالب و ایجاد احساسات تاریخی درباره این کشور باستانی و بااقتدار در ذهنتان، با به اشتراک گذاشتن این احساسات زیبا در کامنت، ما را در حس خوب و مغرورانه خود شریک کنید.