امامزاده صالح تهران؛ تهرانگردی به سبک مذهبی

امامزاده صالح، یکی از مکان‌های دیدنی و زیارتگاه‌های مشهور و قدیمی پایتخت است که عده‌ زیادی روزانه برای زیارت، به این آستان مشرف می‌شوند. امامزاده‌ها از گذشته‌های دور مکانی برای راز و نیاز و خلوت مومنان با خدا بوده‌اند. چه بسیار دل‌های شکسته‌‌ای که به هزاران امید و آرزو به امامزاده‌ها روی آورده‌اند و هرگز دست‌خالی از این صحن‌ها بیرون نرفته‌اند. یکی از معروف‌ترین امامزاده‌ها که برای اغلب مردم آشنا بوده، امامزاده صالح تهران است که ساعت‌ها می‌توانید در این مکان، در آرامش گوشه‌ای بنشینید و مشغول عبادت شوید.

در این مقاله از یول بیر با ما همراه باشید تا در سفری کوتاه به امامزاده صالح، نگاهی به تاریخچه و معماری این بنا کرده، امکانات رفاهی آن را شناخته و با بهترین زمان بازدید، هزینه و ساعات بازدید آن آشنا شویم.

معرفی امامزاده صالح تهران؛ بقعه‌ای تاریخی و با عظمت

امامزاده صالح تهران یکی از جاذبه‌های گردشگری پایتخت به شمار می‌آید که گشت‌وگذار در آن برای بسیاری از شهروندان تهرانی بسیار خاطره‌انگیز است. همچنین برای کسانی که اولین بار به این محل سفر می‌کنند، حرم امامزاده یک مقصد گردشگری خواهد بود که دوست دارند دوباره و دوباره به آن سر بزنند و زیارت کنند و از بازارهای حرم خرید کنند. در دیرباز وسعت آرامگاه و بقعه امامزاده حدود 30000 متر مربع و شامل بخش‌های مختلفی بوده که امروزه مساحت بقعه این امامزاده نیز افزایش یافته و به حدود 50 متر رسیده است.

در کتاب کنزالانساب درباره امامزاده صالح تهران آمده است که در حقیقت این امامزاده یکی از فرزاندان امام موسی کاظم (ع) و از برادران امام رضا (ع) است که سال‌ها پیش از کشور عراق به شهر ری آمده بود. طبق کتیبه‌های قدیمی در این حرم، بنای اولیه این زیارتگاه در سال 700 هجری قمری در محله تجریش کنونی ساخته شد. بعدها در کنار آن بناهای دیگری نیز ساخته شدند.

در داخل آرامگاه یک صندوق چوبی وجود دارد که متعلق به اواخر دوره صفوی یا دوره افشاریه است که این اشیا، طولانی بودن قدمت این بنا را نشان می‌دهند. همچنین در طبقه زیرین یک سرداب وجود دارد که سنگ قبر اصلی در آن واقع شده و کسی اجازه ورود به آن مکان را ندارد.

تاریخچه بنای امامزاده صالح تهران؛ یادگاری از دوران ایلخانیان

امامزاده صالح یکی از قدیمی‌ترین بناهای تهران است. شواهد نشان می‌دهند که تاریخچه بقعه امام زاده صالح تهران به دوران ایلخانیان یعنی پادشاهی غازان خان و حتی شاید به پیش از آن بر می‌گردد. در زمان بازسازی‌های این زیارتگاه، کتیبه‌ای وجود داشت که زمان ساخت بنا را به سال 700 هجری قمری منتسب می‌دانست.

در تاریخ گذشتگان آمده است که در سال 1210 هجری قمری، هلاکو یکی از فرزندان فتحعلی شاه، بنای امامزاده را بازسازی و مستحکم نمود. همچنین تزئیناتی همچون نقاشی‌های ظریف و مقرنس‌کاری درون حرم ایجاد کرد. بناهای جدیدی نیز همچون مسجد، حسینیه و حمام صحن شمالی در زمینی که برادر دیگر هلاکو به نام شجاع‌السلطنه وقف امامزاده کرده بود، ساخته شدند و بخش دیگری از ضریح مشبک و نقره فام حرم توسط میرزا سعید خان، وزیر امور خارجه اواخر دوران قاجار وقف شده است.

بعد از شاهزادگان قجری، بنای امامزاده صالح تهران دست نخورده باقی ماند تا در سال 1338 هجری قمری فردی خیر به نام حسین فداکار، بخش‌های عظیمی از گنبد امامزاده را دوباره کاشی‌کاری کرد. اما در سال 1368 هجری قمری بزرگترین طرح برای تغییرات بنا پس از انقلاب رخ داد. گنبد حرم به کل تخریب و گنبد بزرگ‌تری بر روی حرم ساخته شد و گلدسته‌های بزرگی در کنار حرم قرار گرفت و داخل رواق‌ها آینه‌کاری شد.

نذر نمک در امامزاده صالح

یکی از رسم‌هایی که در امامزاده صالح تهران وجود دارد، نذر نمک است؛ افرادی که به حاجات خود می‌رسند، نمک نذر می‌کنند که این نمک‌ها میان زائران این زیارتگاه پخش می‌شوند. نمک در فرهنگ ما ایرانی‌ها نماد برکت و روزی بیشتر است.

تاریخچه این نذر به زمانی برمی‌گردد که وقتی برف می‌بارید، بسیاری از مردم بخاطر لیز شدن زمین در منطقه تجریش، زمین می‌خوردند. از آن زمان مردم نمک نذر می‌کردند تا با پاشیدن روی برف‌ها، آن‌ها را آب کنند تا عابران لیز نخورند. این کار رفته‌رفته به رسم و عادت تبدیل شد و به عنوان رسم نذری امامزاده صالح معروف شد.

معماری بنای امامزاده صالح تهران؛ گنجی نهفته در دل تجریش

در وهله اول در معماری امامزاده صالح تهران، کاشی‌کاری بی‌نظیر گنبدها و گلدسته‌های بنا که مملو از رنگ فیروزه‌ای است، نگاه زائران را به سمت خود جذب می‌کند. بنا بقعه اصلی یک ساختمان چهارگوش، بزرگ و مستحکم با دیواره‌های قطور است که از خصوصیات بارز آن می‌توان به طراحی فوق‌العاده بنا که به سبک معماری قرن هفتم و هشتم هجری قمری شناخته شده، اشاره کرد. همچنین در گذشته به دستور حسینعلی خان فرش بزرگی که دو بیت از صبای کاشانی درونش داشت، بافته شده و درون حرم پهن کرده بودند که بقایای این فرش را نیز می‌توانید در یکی از دو مقبره صحن شرقی ببینید.

بنای زیارتی و تاریخی امامزاده صالح تهران، چهار رواق در محوطه ضلع شمالی دارد که به دو قسمت بانوان و دو قسمت آقایان اختصاص پیدا کرده است. قسمت بانوان که در سمت چپ قرار دارد، با آینه‌کاری فوق‌العاده تزئین شده‌اند. لوسترها و درب‌های چوبی معرق از دیگر هنرهایی هستند که زیبایی این فضا را چندین برابر کرده‌اند. همچنین در بالای حرم در رواق، لوح مستطیل خشتی کاشی‌کاری شده و نام فتحعلی شاه بر روی آن حک شده است. در کل، در ابتدا اطراف امامزاده دیوارکشی شده بود و فضای محصوری داشت؛ اما با اجرای طرح توسعه خیابان تجریش، دیوارهای قدیمی تخریب شده و بخشی از قبرستان به بوستان تبدیل شده است.

امکانات رفاهی امامزاده صالح تهران

امامزاده صالح تهران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین امامزاده‌های ایرانی شناخته می‌شود. فضای امامزاده به بخش‌های مختلفی تقسیم شده است که برخی از آن‌ها مربوط به دوران ایلخانیان و قاجار بوده و برخی دیگر در دوران پس از انقلاب ساخته شده‌اند.

حیاط بزرگ امامزاده

محوطه حیاط بزرگ امامزاده، دیدنی‌های مختلفی را در خود جای داده است. وجود انبوه زیادی از کبوترها که روزی خود را از نذر و نیاز زائران می‌گیرند، توجه هر فردی را به خود جلب می‌کند. در وسط حیاط امامزاده صالح تهران، حوض بزرگی قرار دارد که دورتادور آن با گلدان‌های کوچک و زیبایی مزین شده است. البته ناگفته نماند که مقبره 5 شهید گمنام نیز در آنجا به چشم می‌خورد.

ورودی‌های مختلف

امامزاده صالح تهران دارای سه ورودی مختلف در ضلع‌های جنوب، شرق و غرب است که ورودی جنوبی و شرقی به بازار تجریش ختم می‌شود و ورودی غربی به ترمینال درون شهری تجریش منتهی می‌شود. برای دسترسی به ورودی‌های امامزاده باید بخشی از مسیر را پیاده طی کنید و یا از بازارچه تجریش یا ترمینال وارد فضای امامزاده شوید.

حوض میان حیاط

میان حیاط امامزاده صالح حوض بزرگی وجود دارد که از سازه‌های قدیمی این بنا است. پیش از بازسازی، این بقعه دو حیاط داشت که در حیاط بزرگ‌تر حوض قرار گرفته بود. آب موجود در این حوض از قنات سر پل تجریش تأمین شده و بعد از آن روانه باغ‌های تجریش می‌شد. امروزه این قنات همانند بسیاری از قنات‌های تهران اخیرا خشک شده است. همچنین اطراف آن نیز برای آقایان وضوخانه و شیرهای آب آشامیدنی قرار دارد.

مقبره شهدای گمنام در حیاط

مقبره شهیدان گمنام، شهدای هسته‌ای، شهید فخری‌زاده و چند تن از قربانیان حادثه هواپیمای اکراینی در وسط حیاط جلویی امامزاده صالح قرار گرفته است. زائران هنگام زیارت امامزاده از مقبره شهدا بازدید می‌کنند و برای آن‌ها فاتحه‌ای می‌خوانند.

درخت چنار امامزاده صالح

در گذشته درخت چنار معروفی کنار این حرم مطهر وجود داشته که گاهی مردم تهران امامزاده صالح را با نام امامزاده چناری می‌شناختند. این چنار به تنهایی برای مردم و زائران مقدس بود. ناگفته نماند که امروزه به دلیل خشک شدن قنات و نشست و ریزش آن، چنار هم از بین رفته است.

آدرس و نقشه امامزاده صالح تهران

امامزاده صالح تهران دارای سه ورودی در ضلع‌های جنوبی، شرقی و غربی است. برای دسترسی آسان به این آرامگاه می‌توانید از مترو تهران استفاده کنید. کافی است در آخرین ایستگاه خط یک مترو، پیاده شوید و پس از خروج از خروجی ایستگاه، به بارگاه امام زاده صالح برسید. همچنین می‌توانید از تاکسی‌ها و اتوبوس‌ تندرو (BRT) نیز استفاده کنید.

آدرس: انتهای خیابان ولیعصر، ضلع جنوب شرقی میدان تجریش (مشاهده امامزاده صالح روی نقشه)

ساعت بازدید امامزاده صالح تهران

در امامزاده به روی مومنان و زائران همواره باز است. البته درب‌های اصلی امامزاده صالح در شش‌ماهه اول سال از اذان صبح تا 12 شب و در شش‌ماهه دوم سال تا 11 شب باز است؛ مگر اینکه تابع تصمیمات ستاد کرونا باشد. زمانی که دستور تعطیلی اماکن زیارتی صادر شود، این مجموعه نیز تعطیل خواهد شد. همچنین اگر می‌خواهید قبل از رفتن به حرم وضو بگیرید، باید از سرویس بهداشتی‌های پشت صحن امامزاده استفاده کنید.

هزینه بازدید امامزاده صالح تهران

اگر در سفر به تهران قصد بازدید از این مجموعه را داشتید، باید بگوییم که ورود به محوطه امامزاده صالح تهران هیچ هزینه‌ای ندارد و بازدید از این مکان برای عموم رایگان است.

بهترین زمان بازدید از امامزاده صالح تهران

فرقی نمی‌کند بهار باشد یا تابستان، باران ببارد یا برف! امامزاده صالح تهران در هر فصلی از سال، در همه حال و همه ساعت پذیرای مهمانان و زائران خود است. در زیارت از این حرم مطهر محدودیت زمانی وجود نداشته، از همین رو پیشنهاد می‌شود اگر می‌خواهید عظمت و شکوه این بنا را ببیند صبح یا عصر بهترین زمان برای بازدید از بخش‌های مختلف این امامزاده خواهد بود. البته شب‌های این امامزاده منور نیز حال و هوای دیگری دارد.

عکس‌های امامزاده صالح تهران

هر چند تصاویر نمی‌توانند حال و هوای معنوی حاکم بر امامزاده صالح را به درستی انتقال دهند. با این حال دیدن بخش‌های عظیم و مختلف این بقعه، بخشی از زیبایی آن را به شما نشان خواهد داد. در ادامه برخی از تصاویر این امامزاده را قرار خواهیم داد تا بیشتر با این محوطه این مجموعه آشنا شوید.

جاهای دیدنی اطراف امامزاده صالح تهران؛ ادامه ماجراجویی در تجریش

پس از زیارت این بارگاه مطهر در فاصله نسبتا کمی از امامزاده صالح، تنوع جاهای دیدنی تهران به قدری زیاد است که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. در ادامه به برخی از جاهای دیدنی اطرف امام زاده صالح تهران اشاره شده است که عبارت‌اند از:

بازار تجریش تهران

تجریش یکی از قدیمی‌ترین محله‌های پایتخت است که آوردن نامش خاطره‌های بسیار زیادی را در ذهن تهرانی‌ها و ایرانی‌ها زنده می‌کند. قدمت بازار سرپوشیده و قدیمی تجریش به حدود 150 سال قبل برمی‌گردد. در بازار تجریش هر چیزی که به فکرتان می‌رسد به فروش می‌رود؛ چه به دنبال تازه‌ترین میوه‌ها و سبزیجات باشید و چه به دنبال صنایع‌دستی اصیل ایرانی، غیرممکن است نتوانید در بازار تجریش آن‌ها را با قیمت مناسبی پیدا کنید. این بازار درست در کنار امامزاده صالح قرار گرفته است و دوتا از ورودی‌های امامزاده به این بازار منتهی می‌شود.

آدرس بازار تجریش تهران: تهران، محله تجریش، بازار تجریش (مشاهده بازار تجریش بر روی نقشه)

کاخ سعدآباد تهران

کاخ سعدآباد تهران یکی از برجسته‌ترین مکان‌های معاصر ایران است که در زمان حکومت قاجار پایه‌گذاری شد. پس از کودتای سال 1299 توسط رضاخان، با به قدرت رسیدن خاندان پهلوی مجموعه تاریخی و فرهنگی گسترده‌تر شده و رنگ و بوی جدیدی به خود گرفت. این مجموعه در خوش آب‌وهواترین منطقه تهران واقع شده است که بازدید از آن برای هر ایرانی توصیه می‌شود. فاصله این کاخ تا امامزاده صالح حدود 2 کیلومتر است که می‌توانید پس از زیارت کردن با 20 الی 30 دقیقه پیاده‌روی کردن، این مسیر را طی کنید. برای آشنایی کامل با این مکان دیدنی و جذابیت‌های آن به مقاله کاخ سعدآباد مراجعه کنید.

آدرس کاخ سعدآباد تهران: تهران، میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند ( مشاهده کاخ سعدآباد بر روی نقشه)

باغ موزه هنر ایرانی

باغ موزه هنر ایرانی که در گذشته به نام باغ سپهبد تهران شناخته می‌شد، یکی از جاذبه‌های گردشگری تهران در تجریش به شمار می‌آید که بعد از زیارت امامزاده صالح شاید هیچ چیز به اندازه گشت‌وگذار در محوطه این مجموعه لذت‌بخش نباشد. دو دسته آثار هنری در این باغ موزه باصفا به چشم می‌خورد؛ دسته اول ماکت‌ برترین مکان‌های دیدنی ایران نظیر هشت بهشت، سی‌وسه‌پل، باغ فین کاشان، گنبد سلطانیه و غیره؛ همچنین دسته دوم شامل آثار هنری که متعلق به هنرمندان معاصر هستند، در نگارخانه این باغ موزه نگهداری می‌شوند.

آدرس باغ موزه تهران: میدان تجریش، خیابان شهید دربندی، خیابان دکتر حسابی (مشاهده باغ موزه هنر ایرانی بر روی نقشه)

پاساژ ارگ تهران

پاساژ ارگ یک مرکز خرید بزرگ در تهران است که پارکینگ طبقاتی و 5 طبقه‌ تجاری دارد، از این رو می‌توان به راحتی از آن بازدید کرد. همچنین این پاساژ یک مرکز تفریحی بوده و از امکاناتی چون کافی‌شاپ، رستوران، آمفی‌تئاتر و بام سبز برخوردار است. البته فاصله امامزاده صالح تجریش تا این پاساژ زیاد نیست و با ده دقیقه پیاده‌روی به آن خواهید رسید.

آدرس پاساژ ارگ تهران: تهران، میدان تجریش، ابتدای خیابان سعدآباد (مشاهده پاساژ ارگ بر روی نقشه)

برای آشنایی بیشتر با بهترین جاهای دیدنی، تفریحی و زیارتی پایتخت و داشتن یک سفر بی‌نظیر به همراه تفریحاتی هیجان‌انگیز، دسته‌بندی شهر تهران یول بیر را از دست ندهید. در این بخش، تمام جاهای دیدنی و تفریحی تهران مورد بررسی قرار گرفته است. پس با ما همراه باشید تا سفری متفاوت به تهران را تجربه کنید.

امامزاده صالح تهران، یادگاری عرفانی و جاذبه‌ای نورانی

امامزاده صالح تهران، از مکان‌های زیارتی و گردشگری شهر تهران است که با وجود تمام عظمت و زیبایی نهفته خود، مکان خاصی برای زائران به شمار می‌رود. اگر زمان کافی داشته باشید، از اواسط خیابان ولیعصر به سمت میدان تجریش حرکت کنید تا در نهایت به این امامزاده برسید، چرا که هر نوع جاذبه‌ای که فکرش را ‌می‌کنید وجود دارد؛ از انواع رستوران، فست‌فود و کافه گرفته تا بناهای تاریخی و مکان‌های تجاری. حتی دستفروش‌هایی که در نزدیکی میدان تجریش بساط کرده‌اند، وجود دارد. در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر، این مکان را معرفی و تاریخچه‌ای از آن را شرح دادیم. اگر علاقه‌مند به بازدید از مکان‌های مذهبی و زیارتی هستید، بهتر است بازدید از این امامزاده را فراموش نکنید.