باغ فتح آباد تبریز که امروزه با نام اردوگاه الغدیر شناخته می‌شود، بهشت کوچکی در فاصله 5 کیلومتری شهر تبریز، در مسیر جاده باسمنج و در نزدیکی روستای فتح آباد قرار دارد. فتح آباد روستایی در دل شهر تبریز است که در زبان محلی، پتاوا نامیده می‌شود و همانند شهر تبریز، آب و هوای بی‌همتایی دارد. در این مقاله از یول بیر همراه ما باشید تا در سفری کوتاه به باغ فتح آباد تبریز، به معرفی این باغ رویایی بپردازیم.
- معرفی باغ فتح آباد تبریز
- تاریخچه باغ فتح آباد تبریز
- گردشگری در باغ فتح آباد تبریز
- امکانات تفریحی و رفاهی باغ فتح آباد تبریز
- بهترین زمان سفر به باغ فتح آباد تبریز
- آدرس و نقشه باغ فتح آباد تبریز
- ساعت بازدید باغ فتح آباد تبریز
- هزینه بازدید باغ فتح آباد تبریز
- عکس های باغ فتح آباد تبریز
- جاهای دیدنی اطراف باغ فتح آباد تبریز
- باغ فتح آباد تبریز؛ برگی از خاطرات دوران دانش‌آموزی
معرفی باغ فتح آباد تبریز
باغ فتح آباد تبریز جزو نمونه باغ‌هایی است که در زمینی تقریبا مسطح و با شیب کم بنا شده است. مساحت این باغ 30 هکتار بوده و از 3 بخش اصلی تشکیل شده است که نام آنها در اسناد و مدارک تاریخی این‌چنین بیان شده است: «باغ بیرونی»، «باغ اندرونی»، «باغ مشجر متصل به باغ اندرونی». از این میان، باغ اندرونی باغ گشت‌و‌گذار است و دو باغ دیگر باغ تولیدی. بنابراین مشخصه‌های طراحی باغ ایرانی را باید در باغ اندرونی آن جست.
باغ اندرونی محصور بوده و طرح آن، همانند دیگر باغ‌های ایرانی، نظام هندسی استواری دارد؛ اما طراح کوشیده تا از نظم طبیعی زمین نیز بهره بگیرد. ازاین‌رو، محور اصلی باغ در امتداد خط‌الرأس زمین متناسب با مسیر حرکت آب قنات و در حد فاصل محور اصلی پیاده‌رو بنا شده است. همچنین، باغ فتح آباد متناسب با شیب طبیعی زمین سطح‌بندی شده است. نظام آب و نظام گیاه در پارک فتح آباد با الگوهای باغ ایرانی مطابقت دارد.
در حالت کلی، باغ فتح آباد تبریز نمونه‌ای برجسته از سازگار کردن متبحرانه الگوهای باغ ایرانی با وضع اقلیمی و طبیعی زمین به شمار می‌آید. عمارت موجود در پارک فتح آباد تبریز به شکل کوشکی ساده به وسعت 200 متر مربع و در دو طبقه ساخته شده است. این ساختمان طوری طراحی شده که امکانات کافی برای زندگی دائم یک خانوار در دو طبقه وجود داشته باشد. با استناد به نقشه ترسیم شده ویلبر، در گذشته بناهایی چون سرویس‌های بهداشتی و اسطبل در مجموعه وجود داشته‌اند که به علت عدم مراقبت و نگهداری درست از بین رفته‌اند.
باغ فتح آباد تبریز در گذشته دارای درختان بیشتری نسبت به وضع فعلی بوده است و با استناد به نقشه ترسیم شده توسط ریش‌سفیدان آن منطقه و ویلبر، پارک فتح آباد معدن درختان پیوندی نارون یا همان قره آغاج محسوب می‌شد. از این درختان به تعداد 8 اصله در اطراف حوضچه دایره‌ای شکل، 4 اصله در اطراف آب‌نمای مربعی شکل و 12 اصله در اطراف آبگیر اصلی روبه‌روی عمارت این باغ وجود داشت.
تاریخچه باغ فتح آباد تبریز
باغ فتح آباد تبریز که از جمله باغ‌های مهم تاریخی ایران شناخته می‌شود، مربوط به دوره قاجار بوده و در تاریخ 1 آذر 1378 با شماره ثبت 2518 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. طبق گفته ریش‌سفیدان منطقه فتح آباد، ساخت باغ زیبای فتح آباد بر عهده شخصی به نام ساعدالملک، یکی از بزرگان شهر تبریز بود. خاندان عدل، این باغ زیبا را حدود 150 سال قبل خریداری می‌کنند. از جمله مواردی که طبق سند همراه با باغ معامله شده است می‌توان قنات، استخر، بخشی از زمین‌های روستای فتح‌آباد و ساختمان فعلی باغ را نام برد.
باغ فتح آباد تبریز در زمان وراث خاندان عدل، به‌خصوص غلامرضا عدل توسعه پیدا می‌کند و وسعت آن به وضع فعلی می‌رسد. همچنین مجموعه باغ و عمارت فتح آباد تبریز در زمان خاندان عدل مرمت می‌شود و ظاهرا این بازسازی را یکی از معماران محلی به نام حاج عباس علی ترفیعی انجام می‌دهد.
از میان مواردی که در جریان این بازسازی‌ها انجام شده است، رطوبت‌زدایی عمارت باغ و اضافه‌شدن یک طبقه دیگر به آن، جلوگیری از نشتی استخر و ساخت یکسری حوضچه در امتداد محور اصلی باغ بین عمارت و آبگیر انتهایی باغ را می‌توان نام برد. اگر می‌خواهید بیشتر با جاذبه‌های گردشگری این شهر فوق‌العاده آشنا شوید به دسته بندی شهر تبریز یول بیر مراجعه کنید تا اطلاعات بیشتری به دست آورید.
گردشگری در باغ فتح آباد تبریز
آموزش‌وپرورش استان آذربایجان شرقی، باغ فتح آباد را در سال 1374 هجری شمسی از خاندان عدل خریداری کرد و در راستای اهداف خود در جهت تربیت و رشد دانش‌آموزان با تغییر کاربری به شکل «اردوگاه الغدیر» در‌آورد. برای تبدیل باغ به اردوگاه، بخشی از زمین‌های اطراف باغ جهت توسعه و ساخت عمارت متناسب با اردوگاه در دستور کار آموزش‌وپرورش قرار گرفت و امروزه به‌عنوان یک اردوگاه دانش‌آموزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
امکانات تفریحی و رفاهی باغ فتح آباد تبریز
در دل باغ فتح آباد تبریز، درختان میوه فراوانی و خوش‌طعمی وجود دارند و همچنین در سرتاسر این باغ آب‌هایی جاری هستند که طبیعتی سرسبز و زیبا را به این محل بخشیده‌اند. عمارت تازه‌سازی که به جای کوشک قدیمی ایجاد شده است، کمی هماهنگی محیط را به هم می‌زند. حوضچه‌هایی در جهت جنوبی این باغ ایجاد شده‌اند که شکل ظاهری این حوضچه‌ها با یکدیگر متفاوت است.
هم‌زمان با اهداف توسعه باغ، میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی، تغییر کاربری باغ فتح آباد را جزو برنامه‌‌های مطالعاتی خود قرار داد تا توسعه باغ فتح آباد باعث از بین رفتن هویت واقعی آن نشود. در همین راستا آموزش و پرورش زیر نظر میراث‌فرهنگی در صدد احیا باغ به شیوه پیشین از جمله کاشت درختان از بین رفته، احیای دسترسی‌های تاریخی و جدید و دیوارکشی اطراف باغ برآمد؛ به طوری که تاکنون یکی از محورهای اصلی مسیر آب مرمت شده و بخش عظیمی از محورهای آب، حوضچه‌ها و آبگیرها در برنامه ترمیم قرار گرفته است.
بهترین زمان سفر به باغ فتح آباد تبریز
باغ فتح آباد تبریز به علت تغییر کاربری که داده است امروزه به عنوان اردوگاه الغدیر تبریز شناخته می‌شود و در جهت اردوگاه دانش‌آموزی مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین امکان استفاده از این مکان برای گردشگران وجود نخواهد داشت. شهر تبریز به دلیل داشتن آب‌وهوای معتدل و خنک حتی در فصل تابستان، گردشگران زیادی را از سرتاسر ایران به سمت خود می‌کشاند. اما زمستان‌های دیار ستارخان و باقرخان بسیار سرد و جان‌سوز بوده و سردترین روزهای خود را در ماه‌های دی و بهمن تجربه می‌کند؛ بنابراین اگر قصد سفر به تبریز دارید، سفر به این شهر در زمستان توصیه نمی‌شود.
آدرس و نقشه باغ فتح آباد تبریز
اگر به دنبال آدرس باغ فتح آباد هستید، باید بگوییم که این باغ در نزدیکی یکی از زیباترین جاهای دیدنی تبریز یعنی استخر معروف و تماشایی ائل‌گولی، در مسیر جاده باسمنج و در نزدیکی روستای فتح‌آباد قرار گرفته است.
آدرس پارک فتح آباد تبریز: تبریز، چوست دوزان، خیابان قربان‌زاده، خیابان روشندل (مشاهده پارک فتح‌آباد تبریز روی نقشه)
ساعت بازدید باغ فتح آباد تبریز
مالک فعلی باغ فتح آباد تبریز وزارت آموزش و پرورش بوده و امکان بازدید از این مکان جذاب فقط به‌عنوان اردوگاه دانش‌آموزی وجود دارد. زمان بازدید از اردوگاه الغدیر تبریز وابسته به زمان هماهنگ شده توسط مدارس خواهد بود.
هزینه بازدید باغ فتح آباد تبریز
هزینه بازدید از پارک فتح آباد تبریز با توجه به مبالغ دریافتی مدارس از دانش‌آموزان متغیر خواهد بود و بیشتر هزینه پرداختی توسط دانش‌آموزان صرف ایاب‌و‌ذهاب آنها از مدارس خواهد شد.
عکس های باغ فتح آباد تبریز
اگر دانش‌آموز هستید و به دنبال یک مکان جذاب برای ثبت تصاویری زیبا هستید، باغ فتح آباد تبریز مخصوص شما خواهد بود! در ادامه برخی از تصاویر تماشایی این باغ را قرار خواهیم داد تا در لذت تماشای این تصاویر با شما شریک شویم و لحظات جذابی را برای شما به وجود بیاوریم.
جاهای دیدنی اطراف باغ فتح آباد تبریز
در فاصله نسبتا کمی از باغ فتح آباد، در شهر تبریز دیدنی‌های جذاب زیادی وجود دارد که می‌توانید از آنها دیدن کنید. برخی از جاهای دیدنی تبریز عبارت است از:
ائل گلی تبریز؛ پارک جنگلی معروف تبریز
یکی از جاهای دیدنی اطراف باغ فتح آباد تبریز، ائل گللی است که معروف‌ترین المان شهر تبریز بوده و مکانی عالی برای استراحت و تفریح مردم به شمار می‌رود. این مکان در ابتدا شاه گولی نام داشت که بعد از انقلاب اسلامی تغییر نام داد. البته برخی افراد بر این باورند که کلمه شاه در این مکان به معنای خود شاه نبوده و مفهوم باعظمت داشته است.
در وسط استخر ائل گلی بنایی به شکل 8 ضلعی و 2 طبقه وجود دارد که با نام عمارت ائل گلی شناخته می‌شود. این بنا هم‌اکنون به‌عنوان رستوران مورد استفاده قرار می‌گیرد. آب استخر ائل گلی توسط یکی از رودخانه‌های لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌گذرد، تأمین می‌شود. در فصل زمستان آب دریاچه یخ می‌زند و نمای متفاوت و بسیار جذابی به محیط اطرافش می‌بخشد.
آدرس ائل گلی تبریز: شهر تبریز، بزرگراه شهید کسایی، پارک و عمارت ائل گولی (مشاهده ائل گلی تبریز روی نقشه)
مقبره‌الشعرای تبریز؛ آرامگاه شاعران
اگر گردشگر هستید و کمی هم به شعر و ادبیات علاقه دارید، یکی دیگر از جاهای دیدنی اطراف باغ فتح آباد تبریز مقبره‌الشعرا است که می‌توانید بعد از بازدید از ائل‌گولی به سراغ آن بروید. مقبره‌الشعرا که در محله سرخاب تبریز واقع شده است از 800 سال پیش محل دفن بیش از 400 شاعر، ادیب و رجال نامی بوده که در طول زمان‌های مختلف در این مکان دفن شده‌اند.
شاعرانی همچون اسدی طوسی، خاقانی شروانی و شهریار از جمله افراد به خاک سپرده شده در مقبره‌الشعرا تبریز هستند. معماری مقبره‌الشعرا بسیار چشم‌نواز است. طاق‌های درهم‌تنیده شده و عظمت این بنا در اولین نگاه شما را مات و مبهوت خواهد کرد. برای آشنایی کامل با این مکان دیدنی و جذابیت‌های آن به مقاله مقبره‌الشعرا مراجعه کنید.
آدرس مقبره‌الشعرا: استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، خیابان ثقه الاسلام، مقبره‌الشعرا (مشاهده مقبره‌الشعرا روی نقشه)
باغ فتح آباد تبریز؛ برگی از خاطرات دوران دانش‌آموزی
باغ فتح آباد که امروزه به‌عنوان اردوگاه الغدیر شناخته می‌شود از جمله آثار ملی ایران است که در زمان قاجار توسط ساعدالملک ساخته شد. اما سال‌ها بعد در راستای اهداف آموزش و پرورش با تغییر کاربری به شکل اردوگاه دانش‌آموزی درآمد. ما در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر، به معرفی پارک فتح آباد و بررسی تاریخچه آن پرداختیم. نظرات و خاطرات دوران دانش‌آموزی خود از سفر به اردوگاه الغدیر تبریز را با ما به اشتراک بگذارید و ما را در حس ناب سفر در دوران دانش‌آموزی شریک کنید.
