کوچه مروی؛ بازاری تاریخی معروف به کوچه‌ عرب‌ ها

هر نقطه از تهران، پایتخت ایران، نمادی از اصالت و تاریخ کشور محسوب می‌شود و تجارت در این شهر به‌واسطه موقعیت سیاسی و جغرافیایی، از مسئله‌های مهم به شمار می‌رود. کوچه مروی یا کوچه عرب‌ها از قدیمی‌ترین مکان‌ها و جاذبه‌های تهران به‌حساب می‌آید که وجود مراکز خرید و تجاری در آن معروف است. این بازار قدیمی که سال‌های زیادی از تاریخ به بلندای زمان فتحعلی‌شاه تا امروز را در دل نهان کرده، می‌تواند راوی صادقی از آن دوره‌های تاریخی برای بازدیدکنندگان باشد. اگر علاقه‌مند به خرید و تاریخ اصیل ایران هستید رفتن به این کوچه را فراموش نکنید. در این مقاله از مجله گردشگری یول بیر با ما همراه شوید تا تاریخی کهن و ارزشمند از کوچه مروی و تاریخچه بناهای موجود در این کوچه را با هم مطالعه کنیم.

معرفی کوچه مروی؛ گشتی در دل کوچه تاریخی تهران

کوچه مروی از قدیمی‌ترین کوچه‌ها و معروف‌ترین جاهای دیدنی و تجاری پایتخت بزرگ کشور به شمار می‌رود. این کوچه، خیابان ناصرخسرو را به خیابان پامنار متصل می‌کند و دقیقا روبه‌روی عمارت شمس‌العماره قرار دارد. در این مکان معروف، پیاده‌رویی به طول 350 متر وجود دارد که در هر قدمی که در اطراف آن برمی‌دارید گوشه‌ای از تاریخ و شور و نشاط مردم هنگام خرید را مشاهده می‌کنید. کوچه زیبای مروی دارای ستون‌ها و ایوان‌هایی با معماری فوق‌العاده در دو طرف یک جوی آب است که مشاهده آن، حس و حالی وصف‌نشدنی را به شما منتقل می‌کند. در انتهای شرقی این کوچه‌بازاری سرپوشیده وجود دارد که راوی دیگری از شگفتی‌های معماری ایران محسوب می‌شود.

این بازار محل خریدوفروش انواع خوراکی‌های خارجی، لوازم آرایشی، اجناس آنتیک، پوشاک و غیره است که به دلیل وجود مهاجرین عرب در این کوچه می‌توانید جلوه‌هایی از فرهنگ و زندگی عربی را در آن مشاهده کنید. خیابان ناصرخسرو، ساختمان شمس العماره، دبیرستان مروی، مسجد مروی، سرای مظفریان، بازار قدیمی مروی و مسجد آقا محمود (مسجد حکیم)، از مکان‌ها و جاذبه‌های تاریخی هستند که در اطراف و در دل این کوچه جذاب قرار گرفته‌اند.

تاریخچه کوچه مروی

طبق مطالعه و بررسی در تاریخ، قدمت این کوچه زیبا، این کوچه معروف به 200 سال می‌رسد و تاریخچه به وجود آمدن آن به زمان فتحعلی خان قاجار مربوط می‌شود. این کوچه دوره‌های متفاوتی از تاریخ را مشاهده کرد که در ادامه به مطالعه آن می‌پردازیم.

کوچه مروی در دوره فتحعلی شاه

در زمان فتحعلی شاه، با حمله وحشیانه ازبک‌ها به مرو، فرمانروای آن، محمدحسین خان مروی پس از پناه بردن به کابل، قندهار و سیستان، سپس به تهران آمد. او در تهران با احترام و توجه فتحعلی‌شاه مواجه شد و با مخالفت کارهای درباری، مشغول به احداث بناهایی در کوچه‌ مروی شد. فرمانروای شکست خورده مرو، در تهران ثروت قابل توجهی به دست آورد و در سال 1231 قمری در شمال این کوچه، دستور ساخت یک مسجد و مدرسه علوم دینی را در مجاورت آن داد.

تمام اموال او که شامل چند آبادی، چندین خانه، دکان، باغ و غیره می‌شد در زمان حیات وی و یا بعد از آن به وقف همین مدرسه درآمدند. این مسجد و مدرسه به نام او، «خان مروی» شهرت داشتند، البته در برخی از نوشته‌ها، نام این بناها را با توجه به لقبی که فتحعلی شاه به محمد حسین مروی داد، فخریه نوشته‌اند. این کوچه نیز با توجه به بناهایی که محمد حسین مروی (فخرالدوله) در آن احداث کرد، به کوچه مروی معروف شد.

کوچه مروی در دوره ناصرالدین شاه

در زمان ناصرالدین شاه، ساخته شدن عمارت شمس‌العماره و خیابان ناصریه (ناصر خسرو) موجب شکل گرفتن میدانی در ابتدای این کوچه شد که میدان شمس‌العماره نام گرفت. ساخته شدن این بناهای باشکوه از دیگر دلایل مورد توجه قرار گرفتن این کوچه تاریخی و اصیل به حساب می‌آیند و بازارچه و گذر مروی از معروف‌ترین بازارهای دوره ناصرالدین‌شاه به شمار می‌رفتند.

کوچه مروی در دوره رضا شاه

در دوره رضا‌شاه، در زمین‌های موقوفی باغ مروی، با شیوه‌های جدید، دبستان و دبیرستانی برای تحصیل دانش‌آموزان احداث شد. پس از گذشت سال‌ها و شروع جنگ ایران و عراق، شهروندان عراقی زیادی به ایران پناه آوردند که بیشتر آن‌ها در کوچه مروی مشغول به کار شدند. هنوز هم تابلو و نشانه‌هایی در این مکان به زبان عربی وجود دارد و اغذیه‌فروشان عرب در این کوچه تاریخی و اصیل ایرانی با فروش فلافل‌های معروف و لذیذ، حس و حالی از کشور و فرهنگ عرب‌ها را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کنند.

امکانات رفاهی و تفریحی کوچه مروی

کوچه جذاب مروی، از تاریخی‌ترین مراکز خرید تهران، دارای امکانات رفاهی و تفریحی فراوانی برای جلب رضایت مشتریان و بازدیدکنندگان خود است. وجود مغازه‌ها در مجاورت هم در این کوچه از شرایط خوبی به شمار می‌رود که با صرفه‌جویی در زمان مشتری‌ها موجب خوشایندی آن‌ها در این مکان می‌شود.

وجود پارکینگ، اغذیه فروشی‌ها با بهترین کیفیت و پیاده‌روی تاریخی با چشم‌اندازی زیبا از دیگر امکانات متنوعی هستند که کوچه مروی تهران در دل خود جای داده است.

دیدنی‌های کوچه مروی

به تماشا ایستادن شگفتی‌ها در این کوچه زیبا در زمانه‌ای از تهران که چشم‌ها انتهای آپارتمان‌ها و ساختمان‌های سر به فلک کشیده را نمی‌توانند ببینند، نعمتی هویداست. دیدن آجرهای خوش‌رنگ در کنار کاشی‌کاری‌هایی به رنگ آسمان، آرامشی وصف‌نشدنی را به ذهنتان هدیه می‌دهد.

این کوچه زیبا، کوچه‌ای که خرید و فروش و تجارت بیشتر آن را در بر گرفته، اما حس و حالی که از آن دریافت می‌کنید، حسی دل‌انگیز از تاریخ و اصالت ایران را شامل می‌شود که برایتان لذت‌بخش خواهد بود. کوچه‌ای که در شب و روز، پیر و جوان را به مشاهده هنر و معماری تهران با اصالت دعوت می‌کند و این حجم از شکوه و جلال را در کوچه مروی تهران به رخ هر گردشگر خارجی می‌کشد.

کوچه مروی، یکی از جاهای دیدنی تهران، تاریخ بلندی از دوره‌های مختلف را زندگی کرد و در این دوره‌های متفاوت جاذبه‌ها و دیدنی‌های چشم‌گیری در آن شکل گرفت که در ادامه مطلب به شناخت و مطالعه درباره آن‌ها می‌پردازیم.

سرای روشن؛ باشکوه‌ترین دیدنی کوچه مروی

سرای روشن در سال 1311 ساخته شد و زیبایی و شکوه منحصربه‌فرد آن، مشتری و بازدیدکنندگان بیشتری به کوچه مروی جذب کرد. یکی از ویژگی‌های خاص این بنا، حضوری از هنر روز اروپا و طرح باستانی ایران در معماری آن است. معمار و طراح این بنای قدیمی مشخص نیست ولی در دهه 70 این بنا توسط مهندس صفامنش بانهایت به کارگیری دقت و هنر مرمت شد.

مدرسه مروی؛ اولین آموزشگاه دینی تهران

همانطور که در ابتدای این مطالب اشاره کردیم، در سال 1231 هجری شمسی، مدرسه مروی به دستور محمد حسین مروی (فخرالدوله) ساخته شد که اولین آموزشگاه دینی تهران محسوب می‌شود. در زمان رضا شاه این مکان به دبستان و دبیرستان تغییر یافت و شاهد تعلیم و تربیت نام‌آورترین‌های فرهنگ و هنر ایران مانند جلال خالقی مطلق، مرتضی ممیز، پرویز تناولی، جلال آل احمد، ابوالقاسم حالت، حسین الهی قمشه‌ای و غیره بود. این بنا با بی‌توجهی‌های فراوان در دهه 60 رو به رو شده و پس از چندیدن سال فعالیت علمی، به حوزه علمیه تبدیل شد.

آدرس و نقشه کوچه مروی

به خاطر شلوغی و ترافیک تهران، پایتخت زیبای ایران، بهترین و آسان‌ترین راه برای رسیدن به این کوچه تاریخی استفاده از مترو است، اما در این بخش سعی داریم تا همه راه‌های رسیدن به این کوچه تاریخی و کهن را با انواع وسایل نقلیه برای شما شرح دهیم.

آدرس کوچه مروی: تهران، خیابان امیرکبیر، خیابان ناصر خسرو (مشاهده کوچه مروی روی نقشه)

راه های دسترسی به کوچه مروی تهران

راه‌های مختلفی برای رسیدن به کوچه مروی تهران وجود دارد. شما می‌توانید با استفاده از مترو، اتوبوس، تاکسی و یا حتی ماشین شخصی خودتان راهی این کوچه تاریخی شده و از بازدید آن لذت ببرید. در ادامه هر کدام از راه‌های رسیدن به این کوچه را معرفی خواهیم کرد.

راه دسترسی به کوچه مروی با مترو

پس از سوارشدن در ایستگاه یک مترو باید در ایستگاه امام خمینی پیاده شوید و با پیدا کردن ماشین‌های برقی در خیابان باب همایون، مستقیما به کوچه زیبای مروی برسید.

راه دسترسی به کوچه مروی با اتوبوس یا تاکسی

برای رفتن به کوچه مروی با تاکسی یا اتوبوس، می‌توانید از ایستگاه گلوبندک یا میدان امام خمینی استفاده کنید؛ سپس مانند قبل با استفاده از ماشین‌های برقی، راحت به این کوچه پر آوازه برسید.

راه دسترسی به کوچه مروی با ماشین شخصی

این راه سخت‌ترین راهی است که می‌توانید انتخاب کنید، چون این محدوده در طرح ترافیک قرار دارد و به خاطر حضور همیشگی و فراوان بازدیدکنندگان در این مکان، عمدتا با ترافیک سنگین در این خیابان مواجه خواهید شد و حتی با وجود پارکینگ نیز باید به فکر جای پارک برای خودروی شخصی‌تان باشید، چون در اغلب زمان‌ این پارکینگ‌ها پر هستند.

در هر صورت برای دسترسی با خوردوی شخصی باید وارد خیابان امیرکبیر و سپس خیابان پامنار و ناصر خسرو شوید، باید توجه کنید که با خودرو شخصی فقط تا اواسط این دو خیابان می‌توانید بروید و پس از آن ادامه راه را برای رسیدن به کوچه مروی باید پیاده بروید.

ساعات بازدید کوچه مروی

اگر خرید خاصی نداشته باشید در 1 تا 2 ساعت می‌توانید بازدید کلی از این جاذبه خاص و تماشایی داشته باشید. با توجه به وجود صنف‌های مختلف و متنوع در کوچه مروی، ساعات کاری در این مکان متغیر است و همه روزه از ساعت 8 صبح تا 6 عصر، صنف‌های مختلف فعال هستند.

بهترین زمان بازدید از کوچه مروی

زمان بازدید از کوچه مروی و بازار سرباز آن نکته مهمی به حساب می‌آید که باید به آن توجه کرد. باید زمان مناسبی انتخاب کنید تا در مدت زمان خرید و بازدید از جاذبه‌های دیدنی این کوچه دچار مشکل نشوید. با اینکه ممکن است خریدی از پسش تعیین نشده برایتان پیش بیاید، اما چک کردن آب‌وهوا در هر زمانی از سال برای رفتن به این کوچه تجاری را نباید فراموش کنید. اما اگر تنها قصد بازدید از زیبایی‌های کوچه مروی تهران را دارید، فصل بهار و پاییز، بهترین زمان برای بازدید شما به حساب می‌آید و در این فصول باد ملایم و خنک، سفر و گردش شما را دل‌انگیزتر می‌کند.

عکس‌های کوچه مروی

تماشای تصاویری زیبا از این کوچه تماشایی می‌تواند حس‌وحال تاریخی این کوچه را به شما منتقل کند. در ادامه چند تصویر زیبا از کوچه مروی تهران را قرار داده‌ایم تا از تماشای آن‌ها لذت ببرید.

جاهای دیدنی اطراف کوچه مروی

جاهای دیدنی زیبا و پرشکوه فراوان اطراف کوچه جذاب مروی، به جذابیت‌های این مکان افزوده‌اند. شما می‌توانید در مطالب موجود در دسته بندی شهر تهران یول بیر با همه دیدنی‌های شگفت انگیز تهران آشنا شوید و در ادامه به معرفی برخی از این دیدنی‌های معروف و تاریخی می‌پردازیم.

کاخ گلستان؛ کاخی باشکوه در نزدیکی کوچه مروی

در سفر به تهران، بازدید از کاخ گلستان از برنامه‌های همیشگی علاقه‌مندان به معماری و شکوه هنر است. این کاخ از شگفتی‌های معماری و هنر در پایتخت ایران محسوب می‌شود و طرح آن تلفیقی از هنر ایرانی و اروپایی به شمار می‌رود. این کاخ متعلق به آخرین شاه ایران بود که بازدید آن تصاویری از آن دوره تاریخ را برایتان به نمایش می‌گذارد. اگر علاقه‌مند هستید درباره این کاخ باشکوه بیشتر بدانید می‌توانید به مقاله کاخ گلستان تهران مراجعه کنید.

آدرس کاخ گلستان: تهران، خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ، کاخ گلستان (مشاهده کاخ گلستان روی نقشه)

موزه پست و تلگراف؛ موزه‌ای جذاب در نزدیکی کوچه مروی

موزه پست و تلگراف تهران با مساحت 15 هزار متر مربعی، نمایانگر روشنی از تاریخ ارتباطات ایران به حساب می‌آید. این موزه از دو طبقه و یک طبقه زیرزمین تشکیل شده است که هر کدام از آن‌ها به موضوعی خاص و جذاب اشاره می‌کنند. از اشیا گران‌بها و تماشایی که در این موزه نگهداری می‌شود، می‌توان اولین تلفن‌ها، ابزار بسته‌های چاپاری و پستی و مجموعه تمبرها را نام برد. این موزه با فاصله 7 دقیقه‌ای با خودرو و 20 دقیقه‌ای به صورت پیاده از کوچه مروی قرار دارد.

آدرس موزه پست و تلگراف: تهران، خیابان امام خمینی، سر در باغ ملی،کوچه پست (مشاهده موزه پست و تلگراف روی نقشه)

بازار عودلاجان؛ از جاهای دیدنی اطراف کوچه مروی

این بازار مانند بازار کوچه مروی از قدیمی‌ترین بازارهای تهران به شمار می‌رود و در محله‌ای با بیشینه ۴۰۰ساله به نام عودلاجان قرار دارد. بازار عودلاجان در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و جاذبه و مکان‌های تاریخی و باشکوه فراوانی در این بازار قرار دارند که می‌توان از نمونه‌های آن به تیمچه اکبریان، اولین بانک ایران و خانه موزه مدرس اشاره کرد.

آدرس بازار عودلاجان: تهران، منطقه 12، خیابان 15 خرداد (مشاهده بازار عودلاجان روی نقشه)

کوچه مروی؛ یادگاری به‌جامانده از دوره فتحعلی‌شاه

کوچه باشکوه مروی، بازاری قدیمی بوده که در کنار تجارت، روایتگری ماهر از تاریخ است. این کوچه با پایداری و مقاومت از دوره فتحعلی‌شاه پابرجا مانده و از هر نوشته و تصویری، گویاتر به تعریف از تاریخ و اصالت ایران برخاسته است. شما می‌توانید بعد از اتمام خرید در این کوچه، به تماشای دقیقی از تاریخ بایستید و از مشاهده جاذبه‌های دیدنی این کوچه معروف لذت ببرید.

از این جاذبه‌های شگفت تاریخی می‌توان به سرای روشن، مسجد و مدرسه مروی که به دستور محمدحسین مروی ساخته شدند، اشاره کرد. این بار در مقاله‌ای از یول بیر درباره گوشه‌ای دیگر از تاریخ ایران، به نام کوچه مروی تهران پرداختیم. امیدواریم با خواندن این مطالب، تصاویر زیبا و اصیلی از تاریخ را برایتان خلق کرده باشیم،. با به اشتراک گذاشتن حس و تجربه خودتان از خرید و بازدید در کوچه زیبای مروی تهران، ما را در تجربه تاریخی خود سهیم کنید.