حمام شیخ بهایی؛ گرمابه‌ای مرموز در نصف جهان!

در دیار اصفهان، شهر تاریخ و هنر ایران مکانی رازآلود از دوره صفوی به چشم می‌خورد. حمام شیخ بهایی، معروف‌ترین گرمابه نصف‌جهان و دست‌ساز یک معمار وطن‌پرست و متبحر است. در گذر زمان این حمام تاریخی به دلیل تخریب شدید، به مرمت و بازسازی جدی نیاز دارد. به همین دلیل هم اکنون امکان بازدید از افسانه تاریخی وجود ندارد. شاید تا چند سال دیگر اثری از این گرمابه با قدمتی چند صد ساله نباشد و به جای آن شاهد موزه شیخ بهایی باشیم.

در خصوص سر نهفته در گرمابه تحقیقات و مطالعات زیادی صورت گرفته است و افراد به نظریه‌های مختلفی رسیده‌اند. اما چیزی که واضح و روشن است به طور قطع و یقین هیچ کسی نتوانسته به کشف صد در صدی افسانه شیخ بهایی برسد. با یول بیر همراه باشید تا گشتی در حمام شیخ بهایی زده و با تجسم بخش‌هایی از آن لذت یک سفر ذهنی به کوچه شیخ بهایی داشته باشیم.

معرفی حمام شیخ بهایی؛ مات و مبهوت در طرح استاد بهایی!

یکی از آثار تاریخی اصفهان، حمام شیخ بهایی همواره زبانزد دانشمندان ایران و جهان بوده است. گرمابه شیخ بهایی، در دل خود افسانه‌ای کشف نشدنی دارد و تعجب و حیرت هر بیننده‌ای را برمی‌انگیزد. ثبت این مکان تاریخی در فهرست آثار ملی ایران نیز گواه بر ارزش و اعتبار آن است. تفاوت بارز حمام اسرار آمیز شیخ بهایی با دیگر حمام‌های عمومی، آتش دان و مخزن آن است که جلوه و طرح خاصی به گرمابه می‌بخشد.

تاریخچه حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی به دستور شاه عباس اول در سال 1025 قمری ساخته شد. بیشتر شگفتی‌ها و بناهای تاریخی دوره صفوی از آثار شیخ بهایی هستند. در سال 1377 میراث فرهنگی اصفهان، مهری بر ارزش ملی این آثار گرانبها اما سوت و کور زد. هرساله افراد و گردشگران زیادی در جستجوی رمز و رموز گرمابه استاد بهایی سفر به اصفهان را در لیست کارهای خود قرار می‌دهند اما آن طور که از شواهد پیداست از سال 1399 بازدید از گرمابه ممنوع شده است.

معماری حمام شیخ بهایی؛ افسانه ای معروف در دل گرمابه

شیخ بهایی، مهندس و معمار ایرانی با هنر و ذهن خلاق خود حمامی از معدن طلا تقدیم جامعه کرد. حمام شیخ بهایی همانند سایر گرمابه‌های عمومی دارای دو سربینه جداگانه برای زنان و مردان، استخر و آب‌انبار بود. تامین منبع سوخت برای گرم کردن آب، بخش شاهکار معماری شیخ بهایی محسوب می‌شود. به دلیل تخریب بیش از حد حمام، آثار چندان خوبی از آن باقی نمانده است. شاید با همت برخی مسئولین، روزنه امیدی در دل مردم اصفهان دوباره جان بگیرد و تک شعله گرمابه باری دیگر حرارات ببخشد.

راز حمام شیخ بهایی؛ ناتوانی دانشمندان جهان در حل معمای یک ایرانی

حمام شیخ بهایی به دلیل سیستم گرمایشی متفاوت و حیرت آوری که دارد، به یک حمام اسرار آمیز تبدیل شده است. آب گرمابه، بدون مصرف انرژی قابل توجه و فقط با حرارت یک شمع گرم می‌شد. منبع تامین انرژی حمام، یکی از شاهکارهای مهندسی شیخ بهایی، تبحر و تجربه ویژه‌شان در قوانین فیزیک و شیمی را نشان می‌داد.

بزرگان و اندیشمندان دنیا همیشه دنبال جواب سوال “حمام چگونه با یک شمع همیشه روشن، گرم می‌شود؟” بودند. در این راه تحقیقات گسترده‌ای از سرتاسر دنیا انجام شد ولی به جواب‌های متفاوت و غیر قطعی رسیدند.

بیوگاز؛ سوخت حمام شیخ بهایی از کجا بود؟

عده‌ای از محققان، سیستم سفالی لوله‌کشی را دلیل گرم شدن همیشگی گرمابه شیخ بهایی با یک شعله دانستند. متان و اکسیدهای گوگردی با مکشی طبیعی به خزینه حمام هدایت و باعث روشن ماندن همیشگی شمع می‌شد. سیستم دفع فاضلاب، دیگر دستاورد باستان‌شناسان بود. آنها معتقد بودند که مواد زائد جمع‌آوری شده از فاضلاب‌ها و تبدیل آن در خزینه‌ی آب به گاز متان، منبع گرما است.

محققان با مطالعات علمی خود به این نتیجه رسیدند که فاضلاب شهر اصفهان وارد خزینه حمام می‌شد و منبع سوختی همیشگی پدیدار می‌آمد. در کشورهای پیشرفته نیز از فاضلاب برای تولید گاز در مصارف انرژی و سوخت بهره می‌برند که به بیوگاز معروف است.

روغن عصارخانه؛ سوخت حمام شیخ بهایی از کجا تامین می‌شد؟

برخی معتقد بودند که عصارخانه جماله می‌تواند باعث تامین سوخت همیشگی حمام باشد. روغن عصارخانه از دانه‌های گیاهی تهیه می‌شد. اطلاعات دیگری از این مکان و روغن‌گیری در دست نیست و این دلایل به اندازه کافی متقاعد کننده نیستند.

مخزن طلای حمام شیخ بهایی؛ راز پنهان این حمام برملا شد!

مخترع مشهدی، علی اصغر برهمند با شبیه سازی حمام به نتیجه جالب و قابل قبولی در پی راز گرمابه رسید. او اظهار نظر کرد که منبع آب حمام از طلا است. این فلز به علت رسانا بودن، با حرارت خیلی کم گرم می‌شد و این حرارت را به آب انتقال می‌داد. در طرح شبیه سازی به جای طلا از فلز مس استفاده شد ولی باز هم شاهد صرفه جویی 30 درصدی مصرف سوخت بودند. کسب دو جایزه طلا از کشورهای مسکو و سوئیس در سال‌های 2006 و 2007 نتیجه اکتشاف پر ارزش مخترع برهمند بود. همین علت می‌تواند دلیل محکم شیخ بهایی برای حمام اسرار آمیزش باشد تا از سرقت و تخریب مخرن آن جلوگیری کند.

بخش تاسف بار داستان افسانه‌ای حمام شیخ بهایی، خاموشی مطلق شعله آن است. امروزه این سیستم، کارایی خود را از دست داده است زیرا برای حل معمای حمام، عده‌ای قسمتی از سازه اصلی را تخریب کرده‌اند.

امکانات رفاهی و تفریحی حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی، به دلیل قدمت بسیار زیاد آسیب‌های زیادی متحمل شده و نیازمند کمک عاشقان تاریخ و معماری است. مرمت و بازسازی آن توسط میراث فرهنگی در حال اجرا است و امکانات تفریحی و رفاهی خاصی برای بازدیدکنندگان در داخل آن وجود ندارد. در اطراف حمام می‌توانید امکاناتی برای راحتی و آسایش حال خود و عزیزان‌تان پیدا کنید.

هتل شیخ بهایی، برای اقامت و استراحت گردشگران جای مناسب و ارزانی است. پارکینگ شیخ بهایی آماده ارائه خدمت برای مسافران است. هم چنین باشگاه آرامان در نزدیکی گرمابه استاد شیخ بهایی، مکانی دنج و آرام دارای استخر، سونا و جکوزی پیشرفته است که می‌تواند لحظات شیرین شما را در اصفهان شیرین‌تر و دلچسب‌تر کند.

آدرس و نقشه حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی، مکانی تاریخی و قدیمی در اصفهان واقع شده است. شهر اصفهان آوازه و شهرتی جهانی دارد. جاذبه‌ها و اماکن خارق‌العاده‌ای در این شهر وجود دارد که بی‌شک بازدید از آن‌ها خاطره‌ای فراموش‌نشدنی در ذهن شما به یادگار خواهد گذاشت.

آدرس حمام شیخ بهایی: اصفهان، خیابان عبدالرزاق، کوچه شیخ بهایی (حمام شیخ بهایی روی نقشه)

ساعات بازدید حمام شیخ بهایی

امروزه حمام استاد بهایی به خاطر مرمت و بازسازی تعطیل است و امکان بازدید از این یادگار دوران صفوی وجود ندارد.

هزینه بازدید حمام شیخ بهایی

از سال 1398 مرمت حمام شیخ بهایی آغاز شده و امکان بازدید از آن وجود ندارد.

عکس‌های حمام شیخ بهایی

هنر، توانایی و خبرگی به کار رفته در معماری حمام شیخ بهایی و بخش‌های مختلف آن با هیچ عکس و قلمی قابل بیان نیست. امروزه این حمام افسانه‌ای، دیگر شور و شلوغی گذشته را ندارد و سکوتی مبهم آن را فرا گرفته است. شاید تعدادی عکس و تصاویر از حمام کهن حس ناب هنری شما را بیدار کند و شما نیز در جستجوی معمای شیخ بهایی به پا خیزید و بار دیگر هوش و ذکاوت ایرانیان را به رخ همه بکشانید.

جاهای دیدنی اطراف حمام شیخ بهایی

اگر سفری به شهر اصفهان داشته باشید حتما مهمان‌نوازی مردمان خون‌گرم و مهربانش را به چشم دیده و لذت برده‌اید. حمام شیخ بهایی، از جاذبه‌های تاریخی شهر و در همسایگی بناهای شگفت‌انگیزی است. در ادامه به معرفی تعدادی از جاهای دیدنی اطراف گرمابه استاد بهایی می‌پردازیم.

اصفهان شهر سفرهای یک روزه نیست . پر از جاذبه‌های مشهور و مجذوب است که شما با هرچقدر گشتن و دیدن سیر نخواهید شد. با مراجعه به دسته بندی شهر اصفهان یول بیر در مورد سایر جاذبه‌های دیدنی نصف جهان اطلاعات بیشتری می‌توانید کسب کنید.

سی و سه پل؛ پل تاریخی در کنار حمام تاریخی

یکی از جاهای دیدنی اصفهان که نمود اصالت و شهرت ایرانیان است، سی و سه پل است. پس از بازدید از حمام شیخ بهایی، با کمی پیاده روی می‌توانید به این پل سنگی برسید. مقاومت سی و سه پل با 33 قوس روی زاینده رود در برابر رطوبت و آب، ستودنی است. قدمت 400 ساله این پل تاریخی بیانگر مقاومت و مستحکم بودن آن است.

آدرس سی و سه پل: استان اصفهان، ابتدای جنوبی چهار باغ لاله (مشاهده سی و سه پل روی نقشه)

رستوران شهرزاد؛ تجربه طعم لذیذ اصفهانی

برای ایستگاه شکم گردی‌تان، رستوران شهرزاد در مجاورت گرمابه شیخ بهایی را پیشنهاد می‌کنیم. محیطی توام با موسیقی زنده و کارکنانی خوش اخلاق و مرتب، سرو غذا را برایتان دلنشین ‌تر خواهد کرد. رستورانی لوکس و مجلل که تزیینات شیک و آیینه‌کاری‌های سنتی نظر هر گردشگری را جلب می‌کند. انواع غذاهای سنتی، دریایی و ایرانی می‌تواند انتخاب مختلف هم‌وطنان با هر ذائقه‌ای برای وعده‌های غذایی‌شان باشد.

آدرس رستوران شهرزاد: اصفهان، خیابان چهار باغ عباسی (مشاهده رستوران شهرزاد روی نقشه)

حمام افسانه‌ای شیخ بهایی؛ شگفتی دیگر از هنر و تبحر یک ایرانی

حمام کهن استاد شیخ بهایی، از دیرباز با رازی در دل خود مورد توجه همگان بود. سر انجام یک مخترع ایرانی راز استاد بهایی را کشف و به معمای نهفته در حمام شیخ بهایی پایان داد. آنچه که مشهود است رسیدگی مسئولان به این بنای تاریخی و کهن، مرمت و بازسازی آن است. به گفته کارشناسان شاید تغییر طرح کاربری گرمابه سرنوشت نهایی آن باشد. حمام سنتی، موزه و نمایشگاه گزینه‌هایی برای طرح کاربری جدید حمام استاد بهایی است.

هر شهر ایران، زیبایی‌ها و جاذبه‌های خاص خود را دارد. شهرهایی که نمود عشق، علاقه، تفریح و بیانگر هنر و ذوق ایرانیان در نقطه به نقطه کشور است. مجله گردشگری یول بیر، به شما کمک خواهد کرد تا شگفتی‌ها و مناطق گردشگری را به خوبی بشناسید و مسیر مسافرت خود را به راحتی بیابید.