روستای قلات شیراز؛ روستایی جذاب برای گردشی دلپذیر!

روستای قلات شیراز، یکی از محبوب‌ترین روستاهای این شهر است که با آب‌وهوایی دلپذیر و خنک، حتی در فصول گرم سال نیز میزبان گردشگران بسیاری از سراسر کشور است. قلات فارس، ییلاقی با خانه‌های پلکانی در دامنه کوه، مسیریی سنگفرش شده، درختانی سرسبز، چشمه‌های آب‌های سرازیر از دل کوه‌، طبیعتی بی‌نظیر، دره‌ای عمیق و جاذبه‌های تاریخی خود، در همان لحظه اول چشمانتان را به خود خیره خواهد کرد.

اگر به شیراز سفر کردید، حتما به بازدید از روستای قلات شیراز، روستایی که ردپای سعدی در آن نهفته، بروید و از بازدید آن لذت ببرید. در ادامه با ما در یول بیر همراه باشید تا با این روستای جذاب بیشتر آشنا شویم.

معرفی روستای قلات شیراز

قلات شیراز، روستای ییلاقی از توابع بخش مرکزی شهرستان شیراز است که در 36 کیلومتری شمالغرب شیراز قرار گرفته و از جمله زیباترین جاهای دیدنی شیراز محسوب می‌شود. روستای قلات شیراز با خانه‌های پلکانی در 18 اردیبهشت سال 1398 به عنوان نخستین بافت روستایی تاریخی و طبیعی استان فارس، در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.

روستای قلات شیراز در کنار چشمه‌ای زیبا و در میان انبوهی از درختان سرسبز و باغ‌های زیبا در جاده یاسوج – شیراز واقع شده و برای رسیدن به آن از مرکز شهر، حدود 40 الی 50 دقیقه فاصله دارید. روستای قلات فارس با تهران حدودا 940 کیلومتر فاصله دارد.

روستای قلات شیراز در نزدیکی کوه قلات یا همان کوه سرخ قرار گرفته است. این کوه همانند یک دیوار بزرگ از جهات جنوب، غرب و شرق روستا را در برگرفته و تنها از قسمت شمالی آن قابلیت دسترسی دارد. رودخانه قره‌آغاج هم که از ارتفاعات کوه تاسک سرچشمه می‌گیرد و تا پایین دست را سیراب می‌کند، جلوه‌ای زیبا و دیدنی به روستای قلات شیراز بخشیده است.

روستای قلات فارس از دو بخش با بافت جدید و بافت قدیمی تشکیل شده است. بافت جدید در ابتدای روستا قرار دارد. پس از عبور از این بخش و خیابان قزل ارسلان به بافت قدیمی روستای قلات شیراز خواهید رسید؛ بخشی که با معبری سنگ فرش شده و پهن شما را به تماشای معماری منحصربه‌فرد استادان هنرمند هدایت می‌کند. قلات شیراز در ناحیه کوهستانی قرار دارد و خانه‌های آن به‌صورت پلکانی با خانه‌هایی یک یا دو طبقه با سقفی مسطح ساخته شده‌اند. جالب است بدانید درختان بلند خانه‌های پلکانی روستا را در برگرفته‌اند و به همین دلیل زمانی که در فاصله یک کیلومتری روستای قلات هستید، خانه‌های پلکانی به‌ خوبی قابل‌ مشاهده نیستند.

در ساخت خانه‌های بافت قدیمی روستای قلات شیراز از مصالحی همچون خشت، سنگ، گل، چوب و گچ استفاده شده؛ در حالیکه خانه‌های بافت جدید آن از سنگ، آهن، سیمان و آجر ساخته شده و چند طبقه هستند. معماری روستای قلات شیراز و قرارگیری خانه‌های آن در کوچه‌های پرپیچ‌وخم با جویبارهای زلال و باغ‌های سرسبز، این منطقه را تبدیل به یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری اطراف شیراز کرده که حین سفر به شیراز می توانید از آنجا دیدن کنید.

در اطراف رودخانه‌های این روستا گل‌های وحشی و گیاهان دارویی همچون گل ختمی، بومادران، پرسیاوشان، کنگر، ریواس، آویشن کوهی، کاکوتی، پونه، مرزه، بادام کوهی یا بارشیک، گیاه گل‌گاوزبان و جاشیر روییده و رنگ و بوی متفاوتی به این منطقه بخشیده‌اند. روستای قلات شیراز از امکانات رفاهی بسیار مناسبی از جمله مسجد، درمانگاه، فروشگاه، کافه، رستوران و سفره‌ خانه، نانوایی و پارکینگ برخوردار بوده و گردشی به یادماندنی برایتان به ارمغان خواهد آورد.

تاریخچه روستای قلات شیراز

قدمت قلات شیراز با وجود درختان کهن سال آن به بیش از هزار سال قبل برمی‌گردد. روستای قلات فارس با چشمه‌های زیبا و آب‌وهوای خنک و طبیعت زیبای خود زمانی تفرجگاه پادشاهان ایران زمین بود و امروزه نیز گردشگران زیادی در طول سال از آن دیدن می‌کنند. بد نیست بدانید این روستا در گذشته به نام «کلات» شناخته می‌شد که این کلمه در فرهنگ عمید، به‌ معنای ده یا قلعه‌ای است که روی کوهی ساخته شده باشد.

گفته می‌شود که یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌‌گیری قلات، مسائل امنیتی-دفاعی بوده است؛ زیرا از قدیم این روستا در راه کوچ ایل‌ها و عشایر منطقه قرار داشته و به همین علت درگیری‌ها و نزاع‌های بسیاری در آن منطقه پیش می‌آمد. در ضمن، وجود رودخانه و چشمه‌سارهای فراوان، موقعیت خاص دفاعی و امنیتی آن را می‌توان از دیگر عوامل شکل‌گیری روستای قلات شیراز به حساب آورد.

آب و هوای قلات شیراز

روستای قلات شیراز، روستایی ییلاقی‌ است که در منطقه‌ای سردسیر و کوهستانی قرار دارد. آب‌و‌هوای قلات فارس در 6 ماه اول سال دلچسب و خنک و در 6 ماه دوم سال برفی و بارانی است. درختان، رودخانه و جوی‌های آبی که در قلات شیراز جاری‌اند، هوا را بسیار مطبوع و دلپذیر می‌کنند.

معماری خانه های روستای قلات شیراز

اکثر خانه‌های این روستا از جنس خشت، گچ، چوب و گل ساخته شده‌اند. سقف خانه‌های این روستا مسطح بوده و خانه‌ها معمولا یک یا دو طبقه هستند. البته خانه‌های سه طبقه نیز در این روستا وجود دارند، اما تعدادشان بسیار کمتر است.

جاهای دیدنی روستای قلات شیراز

روستای قلات شیراز جاهای دیدنی متعددی دارد که بازدید از هر کدام خاطرات خوشی برایتان رقم خواهد زد. در ادامه این مقاله به بررسی و معرفی برخی از جاهای دیدنی این روستای زیبا خواهیم پرداخت.

قلعه قلات شیراز (قلعه قزل ارسلان)

خرابه‌های قلعه قلات که به نام قلعه قزل ارسلان نیز مشهور است، در بالای کوه قلات شیراز قرار دارد. به گفته اهالی این روستا، قلعه متعلق به اتابکان فارس بوده که برج و باروهای آن در دوره سلجوقیان بازسازی و مورد استفاده مجدد قرار گرفته و به همین علت، این مکان به نام قلعه قزل ارسلان شناخته شده است. قلعه قزل ارسلان شیراز در کنار موزه مردم‌ شناسی و کلیسای قلات قرار دارد.

کلیسای قلات شیراز

کلیسای قلات شیراز، کلیسایی مربوط به دوره پهلوی اول به شمار می‌رود که توسط میسیونرهای مذهبی بین دو جنگ جهانی اول و دوم برای مسیحیان روستا ایجاد شده است. این اثر در تاریخ 2 آبان 1382 با شماره ثبت 10497 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

موزه قلات شیراز

خانه موزه قلات شیراز با بافت و معماری سنتی خود در کوچه باغ اسرارآمیز قلات قرار دارد. این خانه که قدمت آن به سالیان دور باز می‌گردد، توسط رامین باقی، جوان هنرمند قلاتی، تبدیل به خانه-موزه روستایی شده و گردشگران ایرانی و خارجی بسیاری را به‌ سمت خود جذب می‌کند.

بازدید از موزه قلات فارس رایگان است. پس از ورود به آن و عبور از چند پله سنگی و بلند با تعداد زیادی از سازها و اشیای کهن ثبت شده در میراث فرهنگی استان در چهار اتاق تودرتو روبه‌رو خواهید شد. بازدیدکنندگان موزه قلات شیراز می‌توانند از سازهای موجود در خانه استفاده کرده و با آن‌ها بنوازند.

رادیوهای قدیمی، دوربین‌ها، سکه‌ها، اسکناس‌ها و ابزارآلات گیوه‌دوزی، که شغل اصلی اهالی قلات محسوب می‌شود، در خانه موزه قلات به نمایش گذاشته شده‌اند تا قدمت ۲۵۰۰ ساله این روستا را به رخ بینندگان بکشند. فضای نیمه تاریک و مسحورکننده این خانه، می‌تواند بیننده را به سفری به گذشته دعوت کند.

رامین باقی، مالک این موزه، به شیوه‌ای متفاوت از مهمانان خود پذیرایی می‌کند. او با عشقی وصف‌‌ناشدنی، تمام این خانه را به شما نشان می‌دهد. جالب است بدانید که موسیقی‌دان‌های مطرح اروپایی نیز به بازدید از این خانه موزه آمده و با بداهه نوازی‌های خود، مخاطبانشان را س شوق می‌آورند

نکته قابل توجه دیگر درباره این مکان زیبا، همکاری اهالی روستا با صاحب موزه است به‌طوریکه آن‌ها به ‌محض پیدا کردن اشیای قدیمی و عتیقه، آن را به رامین باقی معرفی می‌کنند. یکی از اتاق‌های خانه موزه قلات شیراز نیز به نقاشی‌های رامین باقی اختصاص دارد و شما می‌توانید پس از تماشای اشیای تاریخی به بازدید از آثار هنری موجود در خانه نیز بروید.

آبشارهای روستای قلات

اگر مسیر رودخانه روستای قلات شیراز را ادامه دهید، بعد از 30 دقیقه به آبشاری باصفا و کوچک می‌رسید که از لابه‌لای صخره‌های درهم تنیده، راه خود را به بیرون باز کرده است. این آبشار که در انتهای بافت قدیمی روستا قرار دارد، کوچکترین آبشار قلات محسوب می‌شود. در حاشیه روستای قلات شیراز، دو آبشار دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید آدرس دقیق آن‌ها را از مردم محلی یا راهنمای تور خود بپرسید.

پاچنار

یکی دیگر از مناطق گردشگری روستای قلات شیراز که برای مردم محلی آنجا بسیار مورد احترام است، پاچنار نام دارد. پاچنار درواقع چهار درخت چنار است که مردم قلات شیراز در روزهای عاشورا و تاسوعا درون آن‌‌ها آتش روشن کرده و آش نذری می‌پزند. همچنین روی تنه یکی از این درختان چنار، تعداد زیادی آدامس رنگی چسبانده شده و هر سال به تعداد آن‌ اضافه می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره جاذبه‌های زیبای شیراز، می‌توانید به دسته بندی شهر شیراز یول بیر مراجعه کنید.

بهترین زمان سفر به روستای قلات شیراز

سفر به روستای قلات شیراز در تمام فصول سال امکان پذیر است؛ اما بهترین زمان سفر از نظر اغلب افراد، فصل بهار و تابستان است. قلات فارس در منطقه سردسیر و ییلاقی قرار دارد و به همین علت با آب‌وهوای خنک و دلپذیرش در فصل بهار و تابستان از شما میزبانی می‌کند.

برخی از گردشگران، پاییز را برای سفر به قلات شیراز انتخاب می‌کنند؛ فصلی که با زیبایی‌هایش، شما را در هر جایی از جهان متحیر خواهد کرد. زمستان‌های سرد این روستا نیز بسیار زیبا است؛ فقط توجه داشته باشید که برای سفر در این زمان از سال، حتما کفش مناسب به ‌همراه داشته باشید و درمسیرهای سربالایی و پلکانی روستا مراقب خود باشید.

آدرس و نقشه روستای قلات شیراز؛ روستای قلات شیراز کجاست؟

برای دسترسی به روستای قلات، ابتدا به شهر شیراز رفته و از آن جا وارد جاده شیراز به سپیدان یا همان اردکان شوید. پس از حدود ۲۵ کیلومتر رانندگی به تابلوی روستای قلات شیراز و زیرگذر آن خواهید رسید. بهتر است بدانید که جاده آسفالته منتهی به این روستا از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست؛ اما مسیر داخل روستا سنگفرش شده و شما می‌توانید تا اواسط روستا با ماشین خود بروید. سپس ماشین خود را پارک کرده و ادامه مسیر را پیاده بروید. این روستای زیبا در طبیعتی بکر و در دامنه کوه قرار دارد و برای گشت‌و‌گذار در آن باید مسیر نسبتا باریک و طولانی را طی کنید.

مسیر دیگری هم برای رسیدن به قلات شیراز وجود دارد که از سمت رود خشک و دره مارون به‌ سمت روستا می‌رود. ورودی این جاده در انتهای بلوار آفرینش در شهرک حافظ واقع شده است. جاده‌ قدیمی قلات از مسیر تپه ماهور می‌گذرد و مسیری کوهستانی و پر‌پیچ‌وخم است که تجربه بهتری را به نسبت اتوبان در اختیار شما قرار می‌دهد. البته اگر در فصل تابستان به قلات فارس می‌روید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که مسیر قدیمی را در پیش نگیرید؛ زیرا ممکن است به دلیل گرمای زیاد، برای خودروی شما مشکلی پیش بیاید.

آدرس روستای قلات: استان فارس، شیراز، ۳۶ کیلومتری شمال غرب شیراز (مشاهده روستای قلات شیراز روی نقشه)

آداب و رسوم مردم روستای قلات شیراز

روستای قلات باستانی و زیبا یکی از روستاهای شیراز به شمار می‌رود که طبق سرشماری‌های موجود، بیش از ۷۰۰۰ نفر جمعیت دارد. مردم این روستا به گویش بازمانده فارسی میانه جنوب‌غربی، یعنی نیمه لری یا پارسیگ سخن می‌گویند. جالب است بدانید این زبان در دوره ساسانیان زبان مردم فارس بوده است. آن‌ها با سبک زندگی نیمه سنتی به کارهایی چون دامداری، کشاورزی، باغداری و حرفه گیوه‌بافی مشغول هستند. مردم روستا در جشن‌ها و مراسم‌های خود نیز لباس‌ قشقایی بر تن می‌کنند و با سازهایی همچون ویلون، دهل، ضرب و سرنا موسیقی محلی می‌نوازند.

اهالی قلات شیراز در عروسی‌ها نوعی آواز مخصوص به نام واشنگ می‌خوانند و به بازی‌های سنتی همچون چوب‌‌بازی یا ترکه‌بازی مشغول می‌شوند. واشنگ، نوعی هم‌آوایی است که توسط زنان این روستا اجرا شده و بسیار زیبا و دلنشین است. همچنین قلات شیراز، یکی از مراکز تولید گیوه است که با مواد طبیعی ساخته شده و در برابر تغییرات آب‌وهوایی مقاوم است؛ به همین علت می‌توان از این کفش در مناطق کوهستانی استفاده کرد. جالب است بدانید که گیوه هرچه قدر کهنه‌تر شود، راحت‌تر و نرم‌تر می‌شود.

بازی های رایج روستای قلات شیراز

در زمان سفرتان به روستای قلات شیراز ممکن است کودکانی را مشاهده کنید که در حال بازی شش‌خانه هستند که جزو مرسوم‌ترین بازی‌ها در این روستا شمرده می‌شود. اگر دوست داشته باشید می‌توانید با کودکان هم‌بازی شده و قوانین این بازی را از آن‌ها یاد بگیرید. در مراسم‌های عقد و عروسی، بزرگ‌ترها مشغول چوب‌بازی و در فصل بهار شاهد ترنه‌بازیشان خواهید بود.

غذاهای محبوب روستای قلات شیراز

در روستای قلات شیراز، رستوران‌ها و کافه‌های بسیاری وجود دارد که خیال شما را از نظر دسترسی به غذا راحت می‌کند. کله‌پاچه، کشک و گردو، کشک و پیاز، عدسی و آش رشته از رایج‌ترین غذاهای سنتی شیراز در این منطقه هستند.

بسته به فصلی که به قلات شیراز سفر می‌کنید میوه‌های خوش‌مزه و متنوعی مانند انار، انگور، زردآلو، بادام، گردو، انجیر و گوجه‌سبز در این روستا پیدا می‌شود که می‌توانید آن را امتحان کرده و از خوردنشان لذت ببرید. همچنین فراورده‌های لبنی اورگانیک نظیر پنیر، شیر،کشک و کره نیز از محصولات روستای قلات شیراز است.

سوغات روستای قلات فارس

بازار قدیمی سنگفرش روستای قلات شیراز، یکی از جاذبه‌های بسیار زیبایی است که می‌توانید بهترین سوغاتی‌های روستا را از آن تهیه کنید. صنایع‌ دستی زیبایی که می‌توانید از روستای قلات شیراز به یادگار ببرید شامل گیوه (نوعی کفش)، گره دولک (ظرف بافته‌ شده)، سبد دستباف و وسایل چوبی است.

حیف است دست‌ خالی برگشته و از خوراکی‌های لذیذ، تازه و باکیفیت روستا بی‌نصیب بمانید! اگر زیاد اهل خرید صنایع‌دستی نیستید، از سوغاتی‌های خوشمزه روستا همچون شیره انگور، رب انار، آبغوره و مشک آن غافل نشوید.

عکس های روستای قلات فارس

در ادامه این مقاله به تماشای تصاویر روستای قلات فارس نشسته و از دیدنی‌های این روستای تاریخی و زیبا لذت خواهیم برد.

جاهای دیدنی اطراف روستای قلات شیراز

روستای قلات در نزدیکی شیراز قرار دارد و همان طور که می‌دانید این شهر، پر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوانی است که بازدید از آن‌ها، خاطره‌ای فراموش‎‌نشدنی برای شما رقم خواهد زد. در ادامه به برخی از معروف‌ترین جاذبه‌های اطراف قلات فارس در شهر شیراز اشاره می‌کنیم.

باغ جهان نما

باغ جهان نما در فاصله ۳۹.۳ کیلومتری روستای قلات شیراز قرار دارد. این باغ، بهشت کوچک زمینی است که شکوه و زیبایی‌ آن جلوه‌ای دیگر از باغ‌های سرسبز و پر از گل شیراز را برای ‌بازدیدکنند‌گان به نمایش می‌گذارد. باغ جهان ‌نما نیز مانند سه باغ معروف دیگر شهر شیراز شکوه و جلال خاص خود را داشته و به‌ عنوان یکی از مشهورترین مکان‌های دیدنی شیراز، میزبان گردشگران زیادی است. عمده‌ فضای سبز باغ جهان ‌نما را درختان تنومند وکهن سرو و نارنج، رز هفت‌رنگ، شمشاد سبز، اطلسی، بنفشه و گل‌های داوودی تشکیل می‌دهد.

آدرس باغ جهان نما: شمال شرقی شهر شیراز، ضلع شرقی خیابان حافظ (دروازه قرآن)، بالاتر از میدان حافظیه (مشاهده باغ جهان نما شیراز روی نقشه)

مسجد نصیرالملک

مسجد نصیر الملک یا مسجد صورتی شیراز، در فاصله ۴۰.۱ کیلومتری روستای قلات شیراز، یکی از مساجد قدیمی این شهر است که قدمت آن به دوره قاجاریه باز می‌گردد. این مسجد در محله‌ای واقع شده که پیشتر به خانواده قوام تعلق داشت و تعدادی از آثار تاریخی آن دوران، در آن واقع شده‌اند. این اثر در سال ۱۳۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. معماری منحصربه‌فرد مسجد نصیر الملک، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

آدرس مسجد نصیر الملک شیراز: شیراز، خیابان لطف علی خان زند (مشاهده مسجد نصیر الملک روی نقشه)

باغ نارنجستان قوام

باغ نارنجستان قوام در فاصله ۴۱.۲ کیلومتری روستای قلات شیراز، یکی از آثار ملی ایران با قدمتی از دوره قاجار است. از دیگر بناهای موجود در این مجموعه می‌توان به حسینیه قوام، حمام گچینه، مکتب‌خانه قوام (خانه عراقی‌ها)، دیوان خانه قوام (نارنجستان)، اندرونی قوام (منزل زینت‌الملوک) و حمام اختصاصی قوام اشاره کرد. البته در گذشته اصطبل، زنجیرخانه و بازارچه‌ای هم در این باغ وجود داشت که در اثر احداث خیابان لطفعلی‌خان زند از بین رفته‌اند.

این دو ساختمان توسط هنرمندان و معماران شیرازی با استفاده از هنر‌هایی از قبیل منبت کاری، آیینه‌کاری، نقش‌پردازی، آجرکاری، حجاری، معرق‌کاری، گچ‌بری و مقرنس‌کاری تزیین شده‌اند. با ورود از زیر ساختمان جنوبی و فروشگاه لوازم سنتی و تزیینی، با محوطه‌ای متقارن و بسیار زیبا از درختان نارنج و نخل روبه‌رو می‌شویم که به ساختمان اصلی بسیار پرنور و آیینه‌کاری شده منتهی است.

آدرس باغ نارنجستان قوام شیراز: استان فارس، شیراز، خیابان لطف علی خان زند (مشاهده باغ نارنجستان قوام روی نقشه)

روستای قلات شیراز، بهشتی نایاب در دل شیراز

روستای قلات شیراز دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری است که هر گردشگری را مجاب می‌کند برای یک ‌بار هم که شده سفر به این روستا را تجربه کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی استان فارس که به طور تقریبی در مرکز ایران قرار دارد، شما از هر نقطه از کشور می‌توانید به‌ راحتی به آنجا سفر کنید، اما در نظر داشته باشید که روستای قلات فارس دارای آب‌وهوای بسیار سردی است. پس برای سفر به این روستا در زمستان از پوشش مناسب و گرم استفاده کنید.

اگر علاقه به طبخ غذا در طبیعت بکر قلات شیراز را دارید، حتما یک وعده از غذا‌های بی نظیر این روستا را میل کنید. امیدواریم از این مطلب از مجله گردشگری یول بیر لذت برده باشید. چنانچه شما هم تجربه سفر به این روستای زیبا را داشته‌اید، خاطرات شیرین خود را برای ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.